ΑΝΑΓΚΗ ΕΝΟΤΗΤΟΣ

Οἱ χριστιανοί πρέπει νά καλλιεργοῦν τήν μεταξύ τους ἑνότητα, ἀποφεύγοντας τίς διαφοροποιήσεις καί διαιρέσεις.
Ἀναφέρομαι κυρίως στούς συνειδητούς χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι εὔκολα χάνουν αὐτήν τήν ἑνότητα, καθώς προσκολλῶνται σέ διάφορους κληρικούς καί ἀκολουθοῦν τήν «γραμμή» τους. Μέ τόν τρόπον αὐτό ἐξαρτῶνται ἀπό τά πρόσωπα αὐτά καί τά ἐμπιστεύονται περισσότερο ἀπ᾽ ὅ,τι ἐμπιστεύονται τήν Ἐκκλησία. Στίς μέρες μας τό φαινόμενο αὐτό εἶναι ὑπαρκτό καί ὀνομάζεται «γεροντισμός». Οἱ χριστιανοί εἶναι χωρισμένοι σέ ὁμάδες, οἱ ὁποῖες πλαισιώνουν τούς γέροντες καί δραστηριοποιοῦνται σύμφωνα μέ τίς ὑποδείξεις τους.Δυστυχῶς, στηρίζουν τήν σωτηρία τους σέ ἕνα ἄνθρωπο καί ὄχι στόν Θεάνθρωπο, πού γιά τή δική τους σωτηρία πέθανε πάνω στό σταυρό.
Τό φαινόμενο αὐτό ὑπῆρχε καί στήν ἐποχή τῶν ἁγίωνἈποστόλων. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος μᾶς πληροφορεῖ σχετικά:
«Καί τώρα, ἀδελφοί, σᾶς ζητῶ, στό ὄνομα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, νά εἶστε ὅλοι σύμφωνοι μεταξύ σας καί νά μή ὑπάρχουν ἀνάμεσά σας διαιρέσεις, ἀλλά νά εἶστε ἑνωμένοι, μέ μία σκέψη καί μέ ἕνα φρόνημα. Αὐτό τό γράφω, ἀδελφοί μου, γιατί μέ πληροφόρησαν γιά σᾶς ἄνθρωποι τῆς Χλόης ὅτι ἔρχεστε σέ προστριβές μεταξύ σας. Θέλω νά πῶ ὅτι ὁ καθένας σας λέει κάτι διαφορετικό.Ὁἕνας λέει: «Ἐγώ εἶμαι τοῦ Παύλου”, ὁ ἄλλος: “Ἐγώ εἶμαι τοῦ Ἀπολλώ”, ἕνας
ἄλλος: “Ἐγώ εἶμαι τοῦ Κηφᾶ” καί κάποιος ἄλλος: “Ἐγώ εἶμαι τοῦ Χριστοῦ”. Διαμοιράστηκε, λοιπόν, ὁ Χριστός; Μήπως εἶναι ὁ Παῦλος, πού πέθανε πάνω στό σταυρό, γιά νά σᾶς σώσει;Ἤμήπως βαφτιστήκατε στό ὄνομα τοῦ Παύλου;».
Τά πρόσωπα πού μᾶς βοηθοῦν πνευματικά τά σεβόμαστε καί τά τιμοῦμε. Δέν γινόμαστε ὅμως ποτέ ὀπαδοί τους, χωρίς κρίση καί ἀνεξαρτησία. Πάντα πρέπει νά εἴμαστε ἐλεύθεροι ἀπό τούς ἀνθρώπους καί νά αἰχμαλωτιζόμαστε στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, πού σέ τελευταία ἀνάλυση εἶναι ἡ ὄντως ἐλευθερία, ἀφοῦ ἀπαλλάσσει ἀπό τή δουλεία τῶν παθῶν καί τῆς ποικίλης ἁμαρτίας.

Πρωτ. Δ.Δ.Τ.

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ ΑΡ. ΦΥΛ. 1889

ΠΩΣ ΞΕΚΙΝΗΣΕ Η ΔΙΑΣΠΑΣΙΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ (35ο ΜΕΡΟΣ)

«Το Εκκλησιαστικόν Ημερολόγιον ως κριτήριον της Ορθοδοξίας»

(Η΄ ΜΕΡΟΣ)

Ή άπόφασις του Συνοδικού Δικαστηρίου τυγχάνει καθαρόν άπαύγασμα προσωπικής έχθρας καί έμπαθείας των ίεροδικαστών προς ίκανοποίησιν της οποίας δεν ώκνησαν, ουδέ όρρώδησαν νά καταπατήσωσιν ου μόνον τόν Καταστατικόν της Εκκλησίας νόμον, καί τους θείους καί ιερούς Κανόνας, αλλά καί αυτό τό Σύνταγμα. Τήν Καλογηρικήν ταύτην έμπάθειαν μή δυνάμενος νά φαντασθή ό διάσημος Καθηγητής τού Εκκλησιαστικού Δικαίου εν τω Έθνικώ Πανεπιστήμιω κύριος Κ. Ράλλης έχαρακτήρισε τήν άπόφασιν ταύτην τού Συνοδικού Δικαστηρίου ώς Κλασσικήν άμάθειαν των Δικαστών….
….Τήν Χριστιανικήν έν γένει κοινωνίαν καί πάντοτε, μεν, άλλα κυρίως κατά τήν μεταπολεμικήν ταύτην έποχήν τής ηθικής έκλύσεως καί διαφθοράς, λυμαίνονται διάφοροι οργανώσεις καί έταιρείαι κρύφιαί τε καί φανεραί, αίτινες υπό τό πρόσχημα τής κοινωνικής άλληλεγγύης τής προόδου, καί τής ελευθερίας, προσπαθούσι διά θεμιτών καί άθεμίτων μέσων νά προσεταιρισθώσιν αυτήν καί νά καταστήσωσιν όργανον τών καταχθονίων καί εγωιστικών αυτών σχεδίων καί σκοπών. «Απασαι αύται αί οργανώσεις καί έταιρείαι όρμώνται άπό εγωιστικά καί υλικά ελατήρια καί προς ένα καί τόν αυτόν κατευθύνονται στόχον, πώς δηλότι προς έπιτυχίαν τών κατάχθονίων αυτών σκοπών νά έκμεταλλευθώσι τάς μάζας τών λαών ας βαυκαλίζουσι καί διαβοκολούσι μέ διάφορα προσχήματα καί δελεάσματα.
Αί καταχθόνιοι καί Σατανικαί αύται οργανώσεις έπεξέτειναν τούς δρακτικούς καί δηλητηριώδεις πλοκάμους αυτών εις άπασαν τήν Χριστιανικήν Εύρώπην καί ώς κύριον καί μοναδικόν αυτών σκοπόν έχουσι νά καταρρίψωσιν, ένθεν μέν τό βασίλειον τών Χριστιανικών ιδεών, ένθεν δέ τήν στρατιωτικήν δύναμιν τών Κρατών, ίνα ούτω αύται, έχουσαι εις χείρας αυτών τόν τύπον καί τόν χρυσόν δυνηθώσιν εις τό τέλος νά κυριαρχήσωσι τής Ευρώπης διά τής υλικής δυνάμεως αυτών….
Δυστυχώς ούκ’ ολίγος αριθμός έκ τού επιστημονικού καί διανοουμένου κόσμου τής Ελλάδος έπιλήσμων γενόμενος τών Εκκλησιαστικών καί Εθνικών αυτού παραδόσεων προσεταιρίσθη τάς όθνείας καί αντιχριστιανικάς θεωρίας τών μυστικών τούτων εταιρειών καί γίνεται άνεπιγνώτως όργανον αυτών προς καταπολέμησιν τών χριστιανικών καί εθνικών ιδεωδών! Έγκατέλιπον ούτοι τήν χριστιανικήν όρθόδοξον θρησκείαν, ήτις ώς ίδρυμα θείον άπαυγάζει όντως θεσπέσιον μεγαλείον εις τε τό δογματικόν καί ηθικόν περιεχόμενον τής διδασκαλίας αυτής, ώς καί εις τάς θαυμασίας καί μεγαλοπρεπείς έκκλησιαστικάς τελετάς καί μυσταγωγίας καί ήσπάσθησαν τά χρεωκοπήσαντα δόγματα καί τάς γελοίας τελετάς τάς έν κρύπτω καί παραβύστω τελούμενος εις τάς διαφόρους στοάς. Τά μυστικά αυτών καί ανομολόγητα Δόγματα, συγκρινόμενα προς τά φανερά καί θεσπέσια δόγματα τής χριστιανικής θρησκείας άποτελούσιν όντως μίαν παρωδίαν καί παράκρουσιν διά τήν Έλληνικήν διάνοιαν καί ψυχήν. Εντεύθεν καί ή λυσσαλέα άντίδρασις, ην συνηντήσαμεν έκ μέρους τής έπισήμου Εκκλησίας καί τής πολιτείας τής ανωτάτης εκπαιδεύσεως τών έμποροβιομηχανικών καί χρηματιστικών κύκλων, όπως άναστηλώσωμεν τήν όρθοδοξίαν ην άπεμπόλησεν ό Μακαριώτατος, εισαγαγών έν τή Εκκλησία όθνείας καί άντορθοδόξους παραδόσεις καί συνηθείας.
Διά τού αγώνος τούτου έσκοπούμεν συγχρόνως καί όπως άποκαθάρωμεν τόν Ελληνικόν Κλήρον άπό τά φαύλα καί ανήθικα στοιχεία άτινα εισεχώρησαν εις τόν περίβολον τής Ελληνικής Εκκλησίας, υπό τήν προστασίαν τού προκαθημένου, καί νά παράσχωμεν συνάμα καί εις τόν ακραιφνή Όρθόδοξον Ελληνικόν Λαόν, έν έναυσμα διά τήν έκκλησιαστικήν άναγέννησιν καί έθνικήν αυτού έξανάστασιν….
Οί κύκλοι ούτοι προσποιούμενοι τόν συγχρονισμένον καί τόν μεμορφωμένον, τό ζήτημα τού ημερολογίου, έθεώρησαν καθαρώς ώς ζήτημα χρονικόν καί άστρονομικόν, έφ’ ω καί έσπευσαν νά ταχθώσι μέ τό νέον τό επιστημονικώς δήθεν τελειότερον καί τούς μέν καινοτόμους Αρχιερείς νά έκθειάσωσιν ώς συγχρονισμένους καί προοδευτικούς, ημάς δέ νά καυτηριάσωσιν ώς άσυγχρονίστους καί οπισθοδρομικούς. Μάτην προσεπαθήσαμεν νά πείσωμεν αυτούς δι’όσων έξετυπώσαμεν καί εις τόν ήμερήσιον τύπον έδημοσιεύσαμεν, ότι τό Έκκλησιαστικόν ήμερολόγιον δεν σκοπει νά καθορίση επιστημονικώς τήν άκριβείαν τού χρόνου τούθ’ όπερ είναι έργον τών αστρονόμων καί τών μαθηματικών, άλλά νά χρησιμεύση ώς εις ενωτικός κρίκος διά τόν ταύτόχρονον κάι όμοιόμορφον έορτασμόν τών διαφόρων εορτών ύφ’ όλων τών Εκκλησιών καί ώς αλάνθαστος πυξίς τής Όρθοδόξου Θείας Λατρείας δι’ όλας τάς Εκκλησίας….
Όθεν επανερχόμενοι εις τήν κεντρικήν ημών ιδέαν λέγομεν ότι αιτία όλης αυτής τής Εκκλησιαστικής Πολιτικής καί Κοινωνικής ακαταστασίας καί άθλιοτητος, είναι αί καταχθόνιοι αύται οργανώσεις αϊτινες άπό ετών δρώσαι καί έν Ελλάδι, έξέτειναν τούς δηλητηριώδεις πλοκάμους αυτών εις τάς ανωτέρας καί κατωτέρας κοινωνικάς τάξεις, υπό τό έμβλημα τού Τεκτονισμού διά τάς πρώτας, υπό τό δέλεαρ δέ τού Κομμουνισμού διά τάς δευτέρας….
Βεβαίως ή άντίδρασις ην συνηντήσαμεν ήμείς οί Ίεράρχαι διά τήν άνόρθωσιν τής Εκκλησίας έκ μέρους τών προαιωνίων έχθρων τής ορθοδοξίας είναι έν προμήνυμα τής αντιδράσεως ην θά συναντήσωσιν οι πολιτικοί ήγέται, οι μέλλοντες νά άναπετάσωσι τό ένδοξον λάβαρον τής Εθνικής αναγεννήσεως έκ μέρους τών παγκοσμίων τούτων συνωμοτών τών πνευματικών ιδεών καί τού Ελληνοχριστιανικού πολιτισμού. ‘Αλλ’ ούτοι δεν πρέπει νά δειλιάσωσιν εις τήν πρώτην άντίξοον περίστασιν καί νά έγκαταλίψωσι τόν άναπλαστικόν καί έθνικόν αγώνα. Ούτοι έχοντες παράδειγμα ημάς τούς Αρχιερείς τούς μή όκνήσαντας καί περί τάς δυσμάς τού βίου νά άντιμετωπίσωμεν εύσθενώς καί μεγαλοψύχως καί αυτήν τήν έξορίαν χάριν τής πίστεως καί τής όρθοδοξίας, ας δείξωσι καί ούτοι ύπομονήν καί έγκαρτέρησιν εις τόν αγώνα καί ας μή διστάσωσι μηδέ απορριγήσωσι εν έσχατη ανάγκη να προσφερωσι και αυτήν την ζωήν των ως καλλιέρημα σεπτόν εις τόν ιερόν τής εθνικής αναγεννήσεως βωμόν….
«Αν δέ επιχείρηση τις καί μίαν ακριβή στατιστικήν τής Ελληνικής κοινωνίας θά εύρη ουκ ολίγους Τέκτονας καί Κομμουνιστάς μεταξύ τών ανωτέρων καί τών κατωτέρων στρωμάτων αυτής. ‘Όθεν μέ μίαν τοιαύτην Έκκλησιαστικήν Κρατικήν καί Κοινωνικήν κατάστασιν πάσα προσπάθεια μονομερής προς έξυγίανσιν καί άνύψωσιν τής Πολιτείας καί τής Εκκλησίας αποβαίνει αδύνατος έάν μή προηγουμένως καθαρθή ό εθνικός καί πολιτικός ορίζων άπό τά ζοφερά καί απαίσια καρκινώματα τού Τεκτονισμού καί τού Κομμουνισμού, τών δύο τούτων φονικών και ειδεχθών όψεων ύφ’ας έμφανίζονται αί καταχθόνιαι αύται Όργανώσεις αί άπειλούσαι τόν άθάνατον Έλληνισμόν, όστις καί έν μέσω τών εθνικών κατακλυσμών ώς ασκός έπέπλευσεν έπί τών τρικυμιωδών ώκεανών χάρις εις τήν ζωτικότητα καί τό σθένος τό ηθικόν, όπερ ήρύετο ούτος άπό τήν άκένωτον πηγήν τών Εκκλησιαστικών παραδόσεων καί τών Εθνικών ιδεωδών….
Μέ τήν άκράδαντον ταύτην πίστιν καί τήν γλυκεράν ελπίδα τερματίζω τήν παρούσαν πραγματείαν ευχόμενος όπως Κύριος ό θεός φωτίζη καί ένισχύη τούς αγωνιζόμενους υπέρ τής αναστηλώσεως τών Εκκλησιαστικών καί Εθνικών παραδόσεων, έπιβραβεύων τήν νίκην εις αυτούς προς δόξαν Χριστού καί διαιώνισιν τού αθανάτου κλέους τού Ελληνισμού.

Έγγραφον έν τή Ί.Μονή Αγίου Διονυσίου (τόπος εξορίας του ιδίου) 1/14 Ιουλίου 1935

ο ΠΡ. ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

ΠΩΣ ΞΕΚΙΝΗΣΕ Η ΔΙΑΣΠΑΣΙΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ (34ο ΜΕΡΟΣ)

«Το Εκκλησιαστικόν Ημερολόγιον ως κριτήριον της Ορθοδοξίας»

(Ζ΄ ΜΕΡΟΣ)

Δυστυχώς εις τήν ήμερολογιακήν καινοτομίαν ήτις έκ βάθρων διέσεισεν έν τη συνειδήσει του Όρθόδοξου Χριστιανικού κόσμου τό κύρος καί τήν αύθεντίαν του Οικουμενικού Πατριαρχείου, δσω καί αν φαίνηται τούτο έχον τήν πρωτοβουλίαν ό κύριος όμως μοχλός καί πρωτεργάτης αυτής τυγχάνει ό Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, ως έφθην ειπών.
Βεβαίως δεν θέλομεν με τούτο νά άπαλλάξωμεν πάσης προσωπικής ευθύνης καί τήν Σύνοδον τού Οικουμενικού Πατριαρχείου, ήτις μνήμων τών συντηρητικών τού Πατριαρχείου άρχων, καί τής ηθικής δυνάμεως καί πνευματικής επιρροής τούτου έπί τών Εκκλησιαστικών ζητημάτων, ώφειλεν αντί νά ρυμουλκηθή υπό τών μεταρρυθμιστικών σχεδίων τού Μακαριωτάτου νά έπιβάλη εις αυτόν τό κύρος τό Πατριαρχικόν καί τήν αύθεντικήν αυτής γνώμην εις τό ζήτημα τό ήμερολογιακόν. Διό καί έφ’ όσον ή Σύνοδος προέβη καθ’ ύπέρβασιν τών ορίων τής δικαιοδοσίας Αυτής, έστω καί παραπεισθείσης υπό του Μακαριωτάτου, υπέχει καί Αύτη εύθύνην προσωπικήν διά τήν καινοτομίαν τήν ήμερολογιακήν.
ΑΛΛά μήπως ό Μακαριώτατος εις τό ζήτημα τούτο δεν παρέπεισε καί δέν έξεβίασε καί τήν Ίεραρχίαν τής Ελλάδος άποκρύψας σκοπίμως, καίπερ προκληθείς κατά τήν συνεδρίαν τής 17ης Δεκεμβρίου 1924, υπό τού Άγίου Δημητριάδος κ. Γερμανού, νά ανακοίνωση τάς αρνητικάς απαντήσεις τών Πατριαρχείων Αλεξανδρείας, Αντιοχείας, Ιεροσολύμων, τής Σερβίας καί τής Ρουμανίας, ίνα παρασύρη τήν Ίεραρχίαν εις τό πραξικόπημα τής ήμερολογιακής μεταβολής καί καταστήση καί ταύτην άλληλέγγυον καί συνυπεύθυνον μετ Αυτού;
Μήπως ούτος προς έπιτυχίαν τών μεταρρυθμιστικών σχεδίων του δέν έφθασεν εις τοιούτον ασυνειδησίας σημείον ώστε εις τήν Σύνοδον τής Ιεραρχίας κατ Όκτώβριον τού 1933, καθ’ ην κατηγγέλθη ύπό τών Ιεραρχών Δημητριάδος, Κασσανδρείας, Δράμας, καί Δρυϊνουπόλεως ή ημερολογιακή καινοτομία, ως αντικείμενη προς αποφάσεις Πανορθοδόξων Συνόδων νά ψευσθή έν γνώσει, βεβαιώσας ως ιστορικός τήν Ίεραρχίαν ότι καμμία Σύνοδος δέν κατεδίκασε τό Γρηγ. ήμερολόγιον ένώ διά τής ιδίας αυτού υπογραφής βέβαιοι τό εναντίον εις μίαν μεγάλην πραγματείαν του περί τής Εκκλησίας τής ‘Αλεξανδρείας, δημοσιευθείσαν είς τήν Μεγάλην Έλληνικήν Έγκυκλοπαίδειαν Μακρή, (Τόμος Γ’ σελ. 562)…
Ή κατ’ άνοχήν όμως παραδοχή τού νέου ημερολογίου ύπό τής Ιεραρχίας τής Ελλάδος αφορά ταύτην ως πρόσωπα καί ουχί ως εκπροσωπούσαν τήν έννοιαν τής Εκκλησίας, συνερχομένην εις Σύνοδον καί έν Άγίω πνεύματι άποφαινομένην κατά τά θέσμια τής Όρθοδόξου Εκκλησίας. Ευτυχώς ότι ό γράφων καί οί συναγωνισταί του Δημητριάδος καί Ζακύνθου δέν συγκατελέγοντο εις τήν πλειοψηφίαν τής Ιεραρχίας τής έξουσιοδοτησάσης τόν Μακαριώτατον Πρόεδρον διά τήν έφαρμογήν τού νέου ημερολογίου.
Ιδού διατί τό διάβημα ημών προβάντων εις τήν άποκήρυξιν τής Ιεραρχίας διά τό τόλμημα τής ημερολογιακής καινοτομίας, δέν δύναται νά χαρακτηρισθή ώς ανταρσία κατά τής Εκκλησίας τού Οικουμενικού Πατριαρχείου καί τής Ελλάδος, ώς καί προηγουμένως είπομεν, άλλ’ ώς άποκήρυξις μιας άντικανονικής αποφάσεως τής Συνόδου άντιστρατευομένης προς τους ιερούς Κανόνας καί τάς σεπτάς παραδόσεις τής Εκκλησίας. Παρ όλα όμως ταύτα ή Διοικούσα Σύνοδος, καίπερ άποκηρυχθείσα υφ ημών δι επίσημου έγγραφου ως Σχίσματική, προέβη όλως άναρμοδίως νά δικάση ημάς, ώς εγείροντας δήθεν πτέρναν κατά της Εκκλησίας καί νά καταδικάση ημάς μή υπαγόμενους πλέον ύπό τήν δικαιοδοσίαν καί τήν δοσιδικίαν Αυτής εις καθαίρεσιν, εις ύποβιβασμόν, εις τήν τάξιν τών Μοναχών καί πενταετή σωματικόν περιορισμόν εις διαφόρους Μονάς. Τού λόγου ενταύθα γενομένου ας μοί επιτραπή καί ή ανασκευή τής αποφάσεως ταύτης. Ή άπόφασις αύτη έστηρίχθη έπί όλως εσφαλμένως βάσεως, ην, όταν τις άρη, πίπτει άφ’ εαυτής ή ισχύς καί τό κύρος αυτής, μή δυναμένη έπ’ ουδεμιάς άλλης βάσεως νά στηριχθή.
Τό δίκασαν ημάς Συνοδικόν Δικαστήριον έκ τού υποβληθέντος τη Διοικούση Συνόδω άποκηρυκτικού ημών εγγράφου, κακώς ήγαγε τό συμπέρασμα, ότι ήμείς έπαναστατήσαμεν κατ’ Αυτής πειραθέντες δι’ επαναστατικών δήθεν προκηρύξεων νά έξεγείρωμεν τόν Κλήρον καί τόν λαόν κατά τής Εκκλησίας.
Αέγομεν δέ κακώς καί εσφαλμένως ίνα μή είπωμεν έπί κακοβούλω προθέσει, διότι τό Συνοδικόν Δικαστήριον άνιί νά εξέταση, νά κρίνη καί νά άνασκευάση δι’έπιχειρημάτων τους Εκκλησιαστικούς καί Κανονικούς λόγους, δι’ ων ήμείς δικαιολογούμεν και κατωχυρούμεν τήν άποκήρυξιν τής Διοικούσης Συνόδου ώς Σχισματικής, παρέρχεται τούτους διά τελείας σιγής διότι είναι άνεπίδεκτοι ανασκευής, καί επιλαμβάνεται ώς σανίδα σωτηρίας τήν άνταρσίαν δήθεν κατά τής Εκκλησίας καί τό Σχίσμα Αυτής, όπερ δημιουργηθέν ύπό τής Ιεραρχίας διά τής εισαγωγής τού Παπικού ημερολογίου, μάτην πειράται νά άποδώση εις ημάς έπιδιώξαντες ακριβώς διά τής επαναφοράς τού όρθοδόξου εορτολογίου τήν ειρήνευσιν τής Εκκλησίας, καί τήν ένωσιν τών διαιρεθέντων χριστιανών έν τω έδάφει τών Εκκλησιαστικών παραδόσεων ημών. Τοσούτω δέ μάλλον ώφειλεν ή Διοικούσα Σύνοδος καί τό δίκασαν ημάς Συνοδικόν Δικαστήριον νά λάβη ύπ’ όψιν τά εκκλησιαστικά καί Κανονικά επιχειρήματα έφ’ ων έστηρίξαμεν τήν άποκήρυξιν καί τήν άπόσχισιν Αυτής, όσω έν τω τέλει τού άποκηρυκτικού ημών έγγραφου έξεφράζομεν καί τήν ελπίδα ότι ή Διοικούσα Σύνοδος σταθμίζουσα τάς σοβαράς εύθύνας ας υπέχει Αύτη ενώπιον Θεού καί Εκκλησίας διά τό τόλμημα τής ημερολογιακής καινοτομίας, θά εύδοκήση νά άρη τό συνεπεία ταύτης προκληθέν Σχίσμα τών χριστιανών προς ένωσιν αυτών.
Διό καί ήμείς, όσω καί αν δέν έλπίζωμεν άπό τήν Διοικούσαν Σύνοδον νά άρη έκ τού περιβόλου τής Εκκλησίας τό αίτιον τού σκανδάλου καί τού Σχίσματος τού όρθοδόξου χριστεπωνύμου ποιμνίου, όσω καί άν άποκηρύπωμεν Αυτήν, ώς άποτειχισθείσαν έκ τού καθολικού κορμού τής ορθοδοξίας διά τής ημερολογιακής καινοτομίας, ούχ’ ήττον άφήσαμεν δι’ Αυτήν καί μίαν θύραν άνοικτήν διά τήν προσέγγισιν καί συνεννόησιν μεθ’ ημών προς ειρήνευσιν καί άποσόβησιν τών όλεθρίων συνεπειών τού Σχίσματος. ‘Αλλ’ ή Διοικούσα Σύνοδος αντί νά μελετήση σοβαρώς τό έγγραφον ημών, δι’ ου άπεκηρύττομεν αυτήν διά τήν πλάνην τήν ήμερολογιακήν καί διαβεβαίωση ημάς περί τών αγνών καί ειλικρινών Αυτής διαθέσεων προς συνεννόησιν έστω καί προς διαφώτισιν ημών έπί τω τέλει, όχι πλέον νά μή έπισημοποιηθή τό Σχίσμα δι’ ημών άλλα νά άρθή τελείως τούτο δι’ ημών, έξευρισκομένης άπό κοινής συσκέψεως καί συνεννοήσεως μιας λύσεως τού ζητήματος ίκανοποιούσης τήν έννοιαν τής ορθοδοξίας τής Εκκλησίας καί διααωζούσης τήν άξιοπρέπειαν τής Ιεραρχίας, έθεώρησε καλόν νά περιφρόνηση ημάς διά τής σιωπής καί νά κηρύξη ύποδίκους ενώπιον Συνοδικού Δικαστηρίου.
Διό καί ότε είδομεν ότι ή Διοικούσα Σύνοδος ού μόνον δέν ηθέλησε νά κόμη χρήσιν τών μέσων τού ειρηνικού συμβιβασμού τοσούτω μάλλον όσω ήμεϊς άπεφύγαμεν νά προβώμεν έπί δεκαήμερον εις λειτουργικήν τίνα πράξιν, ϊνα μή άποκλείσωμεν τήν ελπίδα τής ειρηνικής διευθετήσεως τού ζητήματος, άλλα καί προέβη άνευ ουδεμιάς προηγουμένως νομίμου διαδικασίας εις τήν παύσιν έκ τών θρόνων αυτών τού Δημητριάδος καί τού Ζακύνθου, καί τόν διορισμόν Τοποτηρητών έν ταϊς έπαρχίαις αυτών, συνηγάγομεν πλέον τό λογικόν συμπέρασμα ότι ή Διοικούσα Σύνοδος, άποκλείσασα πάσαν ελπίδα συνεννοήσεως, ανεγνώρισε διά τής πράξεως αυτής ταύτης τήν ύφ’ ημών γενομένην άποκήρυξιν Αυτής καί άπόσχισιν ημών έκ τής Εκκλησίας.Έν τη περιπτώσει ταύτη έθεωρήσαμεν ήμείς αυτούς ελευθέρους νά ένεργήσωμεν διά τήν Έκκλησίαν τών άκολουθούντων τό πάτριον έορτολόγιον έπί κεφαλής τής οποίας έτάχθημεν, πάν, ό,τι άπητείτο διά τήν όργάνωσιν αυτής. Καί έκ τών πρώτων έθεωρήσαμεν καλόν νά απαρτίσωμεν τήν Σύνοδον τής Εκκλησίας τών παλαιοημερολογιτών καί νά συμπληρώσωμεν τά Μέλη Αυτής, προβάντες καθ’ ό είχομεν καθήκον καί δικαίωμα έκ τών Συνοδικών Διατάξεων καί τών ίερών Κανόνων είς ψήφισιν καί χειροτονίαν τεσσάρων νέων Επισκόπων διά τήν πλήρωσιν τών θρησκευτικών αναγκών τού ποιμνίου τής Εκκλησίας ήμών.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Το ζήτημα της ενώσεως των δύο Εκκλησιών. Κωνσταντίνος Καβαρνός

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΒΑΡΝΟΥ

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΕΣ
ὑπὸ ΦΩΤΙΟΥ Ν. ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ
«ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΝΩΣΕΩΣ» (Π.Ο.Ε.)
ΑΘΗΝΑΙ 1964

---

---

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΥΠΟ ΦΩΤΙΟΥ Ν. ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ

Ταπεινός, σεμνός, διακριτικός, μακρὰν τῆς ἐλαχίστης ἐπιδείξεως, ἀλλὰ τῷ πνεύματι ζέων, βράχος πίστεως, ὀχύρωμα κατὰ τῶν ἐχθρῶν τῆς Ὁρθοδοξίας ὁ κ. Κωνσταντῖνος Καβαρνός. Ὑπῆρξε καθηγητὴς τῆς Φιλοσοφίας διαπρεπὴς, συγγράψας σπουδαῖα συγγράμματα, μεταξὺ τῶν ὁποίων «Διάλογος μεταξὺ Μπέρξον, Ἀριστοτέλους καὶ Φιλολόγου», «Ἡ Διδασκαλία τοῦ Πλάτωνος περὶ τῶν Καλῶν Τεχνῶν» κ. ἄ. Ἐδίδαξεν ὡς καθηγητὴς εἰς τὸ Πανεπιστήμιον τοῦ Χάρβαρντ καὶ τῆς Βορείου Καρολίνας.

Ἡ θρησκευτικὴ ψυχή του ὅμως μετεστράφη τελικῶς πρὸς τὴν θρησκείαν, καὶ πρὸ πάντων πρὸς τὴν Ὀρθοδοξίαν, τῆς ὁποίας βαθὺς μύστης ἀνεδείχθη, πλήρης ἀσαλεύτου πίστεως, ζῶν ἐν ὁσιότητι, καὶ προσηλωμένος ὅλος εἰς τὴν παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας μας.
Ἔκαμε διαλέξεις ἐν Ἀμερικῇ καὶ Ἑλλάδι περὶ τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς, περὶ τῆς καταστάσεως τῆς Ἑλληνικῆς Ἐκκλησίας ἐν Ἀμερικῇ, κ. ἄ. Ἤδη ἀγωνίζεται παρὰ τὸ πλευρὸν τῶν ἀπολογητῶν κατὰ τῆς νέας ἐπιβουλῆς τοῦ παπισμοῦ καὶ τῶν παποφίλων, γράψας καὶ σπουδαίαν σχετικὴν μελέτην ὑπὸ τὸν τίτλον «Τὸ ζήτημα τῆς ἑνώσεως τῶν δύο Ἐκκλησιῶν», ἡ ὁποία ἐκδίδεται ἤδη ἀπὸ τὴν «Πανελλήνιον Ὀρθόδοξον Ἕνωσιν» (Π.Ο.Ε.).

Ἔγραψε καὶ βιβλίον περὶ τῆς Ὀρθοδόξου Εἰκονογραφίας ὑπὸ τὸν τίτλον «Ἡ Ἱερὰ Βυζαντινὴ Τέχνη», καθὼς καὶ λαμπρὸν ἕτερον πόνημα περὶ Ἁγίου Ὄρους «Ἀγκυροβολημένοι στὸν Θεό».
Ὁ νέος οὗτος Παπαδιαμάντης, τύπος ἁγνότητος, σωφροσύνης, βαθυτάτης εὐσεβείας, ταπεινοφροσύνης καὶ πάσης χριστιανικῆς ἀρετῆς, εἶναι ἀληθὲς σέμνωμα τῆς χριστιανικῆς Ἑλλάδος. Ἡ παρουσία του εἰς τὸ στρατόπεδον τῶν ἀγωνιζομένων ὑπέρ τῆς διασώσεως τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεως ἀπὸ τοὺς ὄνυχας τοῦ παπισμοῦ, καὶ τῶν φίλων του, εἶναι ἐκτυφλωτικὴ μαρτυρία περὶ τοῦ ὁποῖοι μαχηταὶ πολεμοῦν σήμερον ὑπὸ τὴν σημαίαν τῆς Ἑλληνικῆς Ὀρθοδοξίας κατὰ τοῦ σκότους τῆς παπολατρείας καὶ τοῦ ὑλιστικοῦ πνεύματος «τοῦ κόσμου τούτου».

Φ.Κ.

---

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ

Διάλεξις στὴν αἴθουσα τῆς Λέσχης Πλωμαρίου «Βενιαμὶν ὁ Λέσβιος», ἡ ὁποία ὠργανώθηκε ἀπὸ τὴν Λέσχη καὶ δόθηκε τὴν Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας, 22 Μαρτίου 1964.

1. ΠΡΟΟΙΜΙΟ

Ἡ πρόσφατος συνάντησις τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. Ἀθηναγόρα μὲ τὸν Πάπα Παῦλο τὸν ΣΤ´ εἰς τοὺς Ἁγίους Τόπους, ὁ σάλος ποὺ ἔχει δημιουργηθῆ στήν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία ἀπὸ τὴν συνάντηση αὐτή, καὶ οἱ δηλώσεις τοῦ Πατριάρχου περὶ ἐνδεχομένης ἑνώσεως τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μὲ τὴν Ρωμαιοκαθολικὴ Ἐκκλησία, καθιστοῦν τὸ θέμα τῆς ὁμιλίας αὐτῆς ζωτικοῦ ἐνδιαφέροντος.
Τὸ ζήτημα τῆς ἑνώσεως τῆς Ὀρθοδόξου ἢ Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς, Δυτικῆς, Λατινικῆς, ἢ Παπικῆς Ἐκκλησίας εἶναι, πρῶτο, ζήτημα ἂν μιὰ τέτοια ἕνωσις εἶναι δυνατή, καὶ δεύτερο, ἂν εἶναι ἐπιθυμητή. Γιὰ νὰ δώσωμε μιὰ ὑπεύθυνη καὶ ἀντικειμενικὴ ἀπάντηση στὰ δύο αὐτὰ ἐρωτήματα, πρέπει νὰ ἐξετάσωμε ποιὲς εἶναι οἱ διαφορὲς ποὺ χωρίζουν τὶς δύο Ἐκκλησίες, καὶ πόσο σοβαρὲς εἶναι. Ἂν διαπιστώσωμε, ὅτι οἱ διαφορὲς εἶναι πολλὲς καὶ σοβαρές, τότε πρέπει νὰ ποῦμε πὼς ἡ ἕνωσις τῶν δύο Ἐκκλησιῶν δὲν εἶναι οὔτε δυνατή, οὔτε, γιὰ μᾶς τοὺ Ὀρθοδόξους, ἐπιθυμητή.
Θὰ ἐκθέσω λοιπὸν τὶς κυριώτερες διαφορὲς ποὺ χωρίζουν τὴν Ἀνατολική ἀπὸ τὴν Δυτικὴ Ἐκκλησία, καὶ στὸ τέλος τῆς ὁμιλίας μου θὰ βγάλω μερικὰ γενικὰ συμπεράσματα. Ὡς βάσεις μου θὰ ἔχω κυρίως τὰ συγγρὰμματα τριῶν διαπρεπῶν θεολόγων, στύλων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας: τοῦ Νεκταρίου Κεφαλᾶ, Μητροπολίτου Πενταπόλεως, τοῦ Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, καὶ τοῦ Ἀθανασίου τοῦ Παρίου. Οἱ πρῶτοι δύο ἔχουν ἀναγνωρισθῆ ἐπισήμως ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ὡς Ἅγιοι: ὁ Νικόδημος τὸ 1955 καὶ ὁ Νεκτάριος τὸ 1961. Ὁ Πάριος συναριθμεῖται μεταξὺ τῶν Μεγάλων διδασκάλων τοῦ Γένους. Ἱδιαιτέρως θὰ ἀντλήσω ἀπὸ τὸ περισπούδαστο δίτομο ἔργο τοῦ ἁγίου Νεκταρίου, «Μελέτη Ἱστορικὴ Περὶ τῶν Αἰτίων τοῦ Σχίσματος, Περὶ τῶν Λόγων τῆς Διαιωνίσεως Αὐτοῦ, καὶ Περὶ τοῦ Δυνατοῦ ἢ Ἀδυνάτου τῆς Ἑνώσεως τῶν Δύο Ἐκκλησιῶν, τῆς Ἀνατολικῆς καὶ Δυτικῆς». Τὸ ἔργο αὐτό, ποὺ ἐκδόθηκε στὴν Ἀθήνα το 1911 καὶ τὶ 1912, εἶναι τὸ πιὸ ἐμπεριστατωμένο ἔργο γιὰ τὸ σχίσμα ἀπὸ νεοέλληνα συγγραφέα, καὶ γραμμένο μὲ ἱστορικὴ ἀκρίβεια καὶ ἀμεροληψία.

2. ΔΟΓΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ

Ἀρχίζω μὲ τὶς δογματικὲς διαφορές, ποὺ χωρίζουν τὶς δύο Ἐκκλησίες. Ἡ σπουδαιτότερη δογματικὴ διαφορὰ εἶναι τὸ δόγμα τοῦ πρωτείου τοῦ Πάπα. Στὸ δόγμα τοῦτο, παρατηρεῖ ὁ ἅγιος Νεκτάριος, «κεῖται ὁ λόγος τοῦ σχίσματος, ὅστις ἀληθῶς εἶναι μέγιστος, διότι ἀνατρέπει τὸ πνεῦμα τοῦ Εὐαγγελίου, καὶ ὁ σπουδαιότερος δογματικὸς λόγος, διότι εἶναι ἄρνησις τῶν ἀρχῶν τοῦ Εὐαγγελίου. Οἱ λοιποί δογματικοὶ λόγοι, καίτοι σπουδαιότατοι, δύνανται νὰ θεωρηθῶσιν ὡς δευτερεύοντες καὶ ἀπόρροια τοῦ πρώτου τούτου λόγου» (Μελέτη Ἱστορικὴ Περὶ τῶν Αἰτίων τοῦ Σχίσματος, τόμ. Α´, σ. 69). Ἐπάνω στὸ δόγμα αὐτὸ εἶναι θεμελιωμένη ἡ Παπικὴ Ἐκκλησία.
Σύμφωνα μὲ τὸ δόγμα τοῦ πρωτείου τοῦ Πάπα, καθὼς παρατηρεῖ ὁ ἴδιος Ἅγιος, «ὁ Πάπας εἶναι διάδοχος τοῦ Κορυφαίου τῶν Ἀποστόλων Πέτρου καὶ ὁ μόνος ἀντιπρόσωπος τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τῆς γῆς· ὁ Πάπας εἶναι ἡ κεφαλὴ τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, ὁ μόνος τοποτηρητὴς αὐτοῦ, ὁ τὰς κλεῖς ἔχων τῆς βασιλείας τῶν Οὐρανῶν, ὁ μόνος συνδετικὸς κρῖκος τῶν Ἐκκλησιῶν τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἑνῶν αὐτὰς μετὰ τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, ἥτις ἐστὶν ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρώμης» (Ἔνθ. ἀνωτ., τόμ. Β´, σ. 6).
Ἡ Ρωμαιοκαθολικὴ Ἐκκλησία ὥρισε ἱδρυτήν της τὸν Ἀπόστολο Πέτρο, ὄχι διότι ὁ Πέτρος πράγματι ἵδρυσε τὴν Ἐκκλησία τῆς Ρώμης, ἀλλὰ διότι αὐτὴ θέλησε νὰ ἐκμεταλλευθῇ ὡρισμένα χωρία τῶν Εὐαγγελίων, ὅπου ἀναφέρεται ὁ Ἀπόστολος Πέτρος, καὶ νὰ στηρίξῃ ἐπάνω σ᾿ αὐτὰ τὸ δόγμα τοῦ πρωτείου τοῦ Πάπα. Τὸ κυριώτερο χωρίο εἶναι τὸ ἑξῆς, ὅπου ὁ Ἰησοῦς μιλάει στὸν Πέτρο: «Σὺ εἶ Πέτρος, καὶ ἐπὶ ταύτῃ τῇ πέτρᾳ οἰκοδομήσω μου τὴν Ἐκκλησίαν, καὶ πύλαι ἅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς καὶ δώσω σοι τὰς κλεῖς τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν· καὶ ὃ ἐὰν δήσῃς ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται δεδεμένον ἐν τοῖς οὐρανοῖς· καὶ ὃ ἐὰν λύσῃς ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται λελυμένον ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Ματθ. ιστ´ 18-19). Τὸ χωρίο αὐτὸ ἑρμηνεύθηκε ἀπὸ τοὺς Παπικούς, ὅτι δίδονται τὰ πρωτεῖα στὸν Πέτρο καὶ τοὺς τάχα διαδόχους του, τοὺς ἐπισκόπους Ρώμης, τοὺς Πάπας. Ὑπεστήριξαν δηλαδὴ καὶ ἐξακολουθοῦν νὰ ὑποστηρίζουν οἱ Ρωμαιοκαθολικοί, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶπε πὼς ὁ Πέτρος εἶπε πὼς ὁ Πέτρος εἶναι ἡ πέτρα, τό θεμέλιο, ἐπάνω στὴν ὁποία πέτρα θὰ οἰκοδομήσῃ τὴν Ἐκκλησία του. Ὁ Χριστὸς ὅμως δὲν λέγει καὶ δὲν ἦταν δυνατὸ νὰ πῆ αὐτό. Ἡ πέτρα ἐπάνω στὴν ὁποία λέγει ὁ Ἰησοῦς, ὅτι θὰ οἰκοδομήσῃ τὴν Ἐκκλησία του εἶναι ἡ ὁμολογία τῆς πίστεως, αὐτὸς ὁ Ἰησοῦς, ὁ ὁποῖος στὴν Α´ πρὸς Κορινθίους Ἐπιστολή, κεφ. ι´ 4, ὀνομάζεται πνευματικὴ πέτρα: «Ἔπινον γὰρ ἐκ πνευματικῆς ἀκολουθούσης πέτρας· ἡ δὲ πέτρα ἦν ὁ Χριστός». (Δὲς Νεκταρίου Κεφαλᾶ, Μάθημα Ποιμαντικῆς, Ἀθῆναι, 1898, σ. 40). Φανερὸ εἶναι ἀπὸ τὴν ἑρμηνεία ποὺ δίνουν στὸ χωρίο αὐτὸ οἱ Παπικοί, ὅτι ἐγκαταλείπουν τὸν ἀκρογωνιαῖο λίθο, τὸν Χριστό, καὶ οἰκοδομοῦν τὴν Ἐκκλησία τους ἐπάνω σὲ θεμέλια ἀνθρώπινα.
Ἀλλὰ καὶ ἂν ἀκόμη ὑποθέσωμε, ὅτι οἱ Ρωμαιοκαθολικοὶ ἑρμηνεύνουν σωστὰ τὸ χωρίο τοῦ Εὐαγγελίου ποὺ ἀναφέραμε, πὼς δηλαδὴ ὁ Χριστὸς εἶπε, ὅτι ἐπάνω στὸν Πέτρο θὰ οἰκοδομήσῃ τὴν Ἐκκλησία του, ἀπ᾿ αὐτὸ δὲν βγαίνει καὶ δόγμα τοῦ πρωτείου τοῦ Πάπα· διότι ἐκτὸς ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία τῆς Ρώμης, ὑπάρχουν καὶ ἄλλες Ἐκκλησίες ποὺ ἀνάγουν τὴν ἵδρυσή τους στὸν Ἀπόστολο Πέτρο: ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἀντιοχείας, τῆς Ἀλεξανδρείας, τῆς Καισαρείας τῆς Παλαιστίνης, τῆς Τριπόλεως, τῆς Λαοδικείας καὶ τῆς Κορίνθου. Σύμφωνα μὲ τὸν συλλογισμὸ τῶν Παπικῶν, θὰ ἔπρεπε ὁ ἐπίσκοπος κάθε μιᾶς τῶν Ἐκκλησιῶν αὐτῶν νὰ διεκδικῇ πρωτεῖα γιὰ τὸν ἑαυτό του, ὡς διαδόχου τοῦ «Κορυφαίου» Ἀποστόλου. Καὶ τότε τὸ δόγμα τοῦ πρωτείου θὰ καταντοῦσε καταγέλαστο. Ἀλλ᾿ αὐτοὶ δὲν ἔπεσαν στὴν πλάνη, στὴν ὁποία ἔπεσε ἡ Ρωμαιοκαθολικὴ Ἐκκλησία. Οἱ Ἐκκλησίες αὐτές, καθὼς παρατηρεῖ ὁ ἅγιος Νεκτάριος, ἂν καὶ «ἐκαυχῶντο, ὅτι ὑπὸ τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου ἐθεμελιώθησαν, ἐν τούτοις ὅμως οὐδ᾿ ἐφαντάσθησαν νὰ διεκδηκήσωσι πρωτεῖα καὶ ἡγεμονίας, ὀρθῶς κατανοοῦσαι τὰ ἐν τοῖς Ἱεροῖς Εὐαγγελίοις ἀναφερόμενα ὑπέρ τῆς Ἡγεμονίας τοῦ Πέτρου ρητά· οὐδέ λόγον ποτὲ περί ἀξιώσεων ἐποιήσαντο, ἀλλὰ διὰ τὴν τιμὴν μόνον τῆς ἱδρύσεως. Τῆς φιλοτιμίας ταύτης δὲν καθυστέρησε καὶ ἡ μήτηρ τῶν Ἐκκλησιῶν, ἡ τῶν Ἱεροσολύμων Ἑκκλησία· διότι καὶ αὐτή, καίτοι ὑπὲρ πᾶσαν ἄλλην ἦν τετιμημένη, οὐχ ἧττον ἤθελε τὸν Πέτρον ὡς ἱδρυτὴν ἑαυτῆς» (Ἔνθ. ἀνωτ., Α´, σ. 13).
Ὅσον ἀφορᾶ εἰς τὴν συσχέτιση τοῦ πρωτείου τοῦ Πάπα μὲ τὸν Ἀπόστολο Πέτρο, ὁ Νεκτάριος προβαίνει καὶ στὶς ἑξῆς σημαντικὲς παρατηρήσεις: «Ἐν ταῖς Πράξεσι (τῶν Ἀποστόλων) οὐδαμοῦ φαίνεται ἢ ὑποδηλοῦται τὸ πρωτεῖον τοῦ Πέτρου. Οὐδεὶς τῶν Ἀποστόλων ἀποδίδωσιν αὐτῷ πρωτεῖα, ἢ ἕτερόν τι μαρτυροῦν ὑπεροχὴν ἢ ἀρχήν… Ἐν ταῖς Ἐπιστολαῖς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου οὐδὲν ἴχνος τοῦ πρωτείου τοῦ Πέτρου ἐμφαίνεται… Ἐν ταῖς καθολικαῖς Ἐπιστολαῖς τοῦ Πέτρου, Ἰακώβου, Ἰούδα καὶ Ἰωάννου οὐδαμοῦ φαίνεται νὰ συνιστᾶται τὸ πρωτεῖον τοῦ Πέτρου ἢ ἡ ἡγεμονία αὐτοῦ ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ, ὡς ὁ ἑνωτικὸς δεσμὸς τῶν Ἑκκλησιῶν· τοὐναντίον ὡς ἑνωτικὸν δεσμὸν θεωροῦσι τὴν ἀγάπην καὶ τὴν ἀλήθειαν, αἵτινες στηρίζουσι τὴν κοινωνίαν τῶν Ἐκκλησιῶν μετὰ τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ. Ἐπίσης ἐν τοῖς συγγράμμασι τῶν Ἀποστολικῶν Πατέρων οὐδὲν ἀπαντᾶ περὶ τοῦ πρωτείου καὶ τῆς Ἡγεμονίας τοῦ Πέτρου ὡς ἑνωτικοῦ δεσμοῦ τῆς Ἐκκλησίας. Τὸ ἐν αὐτοῖς διαπνέον πνεῦμα περὶ τῆς ἑνότητος τῆς Ἐκκλησίας εἶναι τὸ αὐτὸ τῷ Πνεύματι τῆς Καινῆς Διαθήκης… Ἡ ἑνότης τῆς Ἐκκλησίας οὐχὶ ἐν τῷ ἑνιαίῳ προσώπῳ ἑνὸς τῶν Ἀποστόλων θεμελιοῦται καὶ ἑδράζεται, ἀλλ᾿ ἐν τῷ προσώπῳ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅς πίστει, ἐλπίδι, ἀγάπῃ καὶ λατρείᾳ». (Ἔνθ. ἀνωτ., σ. 72 ἑξ.).
Τὸ δόγμα τοῦ πρωτείου τοῦ Πάπα ἀποδεικνύεται χωρὶς βάση στὴν πραγματικότητα καὶ ἀπὸ τὸ γεγονός, ὅτι δὲν ὑπάρχει καμμιὰ μαρτυρία, πὼς ὁ Ἀπόστολος Πέτρος ἵδρυσε τὴν Ἐκκλησία τῆς Ρώμης, ἢ ὅτι πῆγε ποτὲ στὴ Ρώμη. Ὁ ἅγιος Νεκτάριος, ποὺ ἐξετάζει τὸ θέμα τῆς ἱδρύσεως τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας ἀπὸ τὸν Ἀπόστολο Πέτρο διεξοδικὰ, καταλήγει στὸ συμπέρασμα, ὅτι «οὐδαμόθεν μαρτυρεῖται ὅτι ὁ Ἀπόστολος Πέτρος μετέβη εἰς Ρώμην, ἢ ὅτι ἐκήρυξεν ἐν Ρώμῃ, ἢ ὅτι ἀπέθανεν ἐν Ρώμῃ· τοὐναντίον μάλιστα ὅλως τἀναντία μαρτυροῦνται ὑπό τε τῆς Ἱερᾶς Γραφῆς καὶ τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας» (Ἔνθ. ἀνωτ., τόμ. Α´, σ. 40).
Τέλος, μιλώντας γιὰ τὸ πρωτεῖο τοῦ Πάπα ἀπὸ μιὰ γενικὴ ἱστορικὴ σκοπιά, ὁ Νεκτάριος παρατηρεῖ: «Ἡ Μία, Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία, συγκροτουμένη ἐκ τῶν κατὰ τόπους Ἐκκλησιῶν, ἡνωμένη τῇ πίστει, τῇ ἐλπίδι, τῇ ἀγάπῃ καὶ τῇ λατρείᾳ ὑπῆρξεν ἀείποτε ἐλευθέρα καὶ ἀνεξάρτητος, οὐδὲ ὑπετάγη ποτὲ τῷ Πάπα Ρώμης, οὐδὲ ἀνεγνώρισε ποτὲ αὐτῷ μείζονα ἱεράρχην καὶ πνευματικὰ χαρίσματα καὶ ὑπεροχήν, ἀλλ᾿ ἐθεώρησεν αὐτὸν ἐπίσκοπον, ὡς πάντας τοὺς ἐπισκόπους, ἀφοῦ καὶ αὐτὸς τὴν αὐτὴν ἔλαβε χειροτονίαν, οἵαν καὶ οἱ λοιποὶ ἐπίσκοποι παρὰ τῶν ἀποστόλων» (Ἔνθ. ἀνωτ., τόμ. Α´, σ. 67).
Αὐτὰ γιὰ τὸ δόγμα τοῦ πρωτείου τοῦ Πάπα. Στενὰ συνδεδεμένο μὲ αὐτὸ εἶναι τὸ δόγμα, τοῦ «ἀλαθήτου τοῦ Πάπα», τὸ δόγμα, ὅτι ὁ Πάπας εἶναι ἀλάθευτος καὶ ἀναμάρτητος.
Γιὰ τὸ δόγμα τοῦ ἀλαθήτου τοῦ Πάπα, ὁ ἅγιος Νεκτάριος παρατηρεῖ: «Μεγάλως ἥμαρτεν ὁ Μακαριώτατος Πάπας, κηρύξας ἑαυτὸν ἀλάθητον καὶ ἀναμάρτητον… Τὸ ἀλάθητον καταργεῖ τὰς Συνόδους, ἀφαιρεῖ ἀπ᾿ αὐτῶν τὴν σημασίαν, τὴν σπουδαιότητα, καὶ τὸ κῦρος, καὶ κηρύττει αὐτὰς ἀναρμοδίους, διασαλεῦον τὴν πρὸς αὐτὰς πεποίθησιν τῶν πιστῶν. Ἡ ἀνακήρυξις τοῦ ἀλαθήτου τοῦ Πάπα διεσάλευσε τὰ θεμέλια τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας· διότι παρέσχε χώραν εἰς ὑπονοίας περὶ τῆς αὐθεντίας τῶν Συνόδων, καὶ δεύτερον ἐξήρτησε αὐτὴν ἐκ τῆς νοητικῆς καὶ πνευματικῆς ἀναπτύξεως ἑνὸς προσώπου, τοῦ Πάπα… Ἀφοῦ δὲ πᾶς Πάπας κρίνει περὶ τοῦ ὁρθοῦ κατὰ τὸ δοκοῦν αὐτῷ, καὶ ἑρμηνεύει τὴν Γραφήν ὡς βούλεται, καὶ ἀποφθεγματίζεται, ὡς θεωρεῖ ὁρθόν, κατὰ τί διαφέρει οὗτος τῶν παντοίων δογματιστῶν τῆς Προτεσταντικῆς Ἐκκλησίας;… Ἴσως ἐν μὲν τῇ τῶν Προτεσταντῶν ἕκαστον ἄτομον ἀποτελεῖ μίαν Ἐκκλησίαν, ἐν δὲ τῇ Δυτικῇ ὅλην τὴν Ἐκκλησίαν ἀποτελεῖ ἓν ἄτομον, οὐχὶ πάντοτε τὸ αὐτό, ἀλλ᾿ ἀείποτε ἕτερον» (Αἱ Ἑπτὰ Οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι, Ἀθῆναι, 1892, σ. 22-23, 27).
«Ἐκ τῆς συγκροτήσεως τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων διαδασκόμεθα -γράφει παρακάτω ὁ ἅγιος Νεκτάριος- ὅτι ἡ Μία, Ἁγία, Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία οὐδένα ἕτερον ἀνεγνώριζεν ἀναμάρτητον καὶ ἀλάθητον ἢ μόνην ἑαυτὴν ἐν τῷ συνόλῳ τῶν ἑαυτῆς ἐπισκόπων. Μάτην ἄρα ἀγωνίζονται οἱ περὶ τὸν Πάπαν Ρώμης νὰ ἀναδείξωσιν αὐτὸν ἀλάθητον ἢ μὴ σφαλλόμενον, δογματίζοντα ἀπὸ καθέδρας, διότι αἱ Οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι ἵστανται στεντορείᾳ τῇ φωνῇ διαμαρτυρόμεναι κατὰ τοῦ τοιούτου ἀνοσίου σφετερισμοῦ τοῦ ἐπισκόπου Ρώμης. Ἐκεῖνο δὲ, ὅπερ ἡ Μία, Ἁγία, Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία ἐπὶ δεκαεννέα ὅλους αἰῶνας ἐπίστευε καὶ ἐπρέσβευεν, εἶναι ἀδύνατον νὰ ἀθετήσῃ καὶ ἀπαρνηθῇ, ὅπως δεχθῇ καὶ πρεσβεύσῃ τὸ νέον περὶ ἀλαθήτου δόγμα τῆς Ρωμαϊκῆς Ἐκκλησίας. Ἐὰν ὁ ἐπίσκοπος Ρώμης ἦτο ἀδιάπταιστος δογματίζων ἀπὸ καθέδρας, τοῦτο ἔπρεπε νὰ ὁμολογῆται παρὰ τῆς Ἐκκλησίας ἀπὸ τῶν πρώτων αἰώνων, ἀλλ᾿ οὐ μόνον δὲν ὁμολογεῖται ἀλλὰ καὶ διαψεύδεται· διότι αἱ τοπικαὶ, αἱ ἐπαρχιακαὶ καὶ αἱ Οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι πᾶν τοὐναντίον ὁμολογοῦσι. Ἑὰν ἡ Ἐκκλησία ἀνεγνώριζε τῷ Πάπα τοιοῦτον προσόν, θὰ ὡμολόγει τοῦτο διὰ τῶν ἔργων, ἐπιζητοῦσα παρ᾿ αὐτοῦ τὴν λύσιν τῶν παρουσιαζομένων ζητημάτων, οὐδὲ θὰ προσέτρεχεν εἰς Συνόδους, καὶ δὴ Οἰκουμενικάς, πρὸς λύσιν δογματικῶν ζητημάτων. Ἡ συγκρότησις τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων ἀρνεῖται τῷ Πάπᾳ τοιοῦτον θεῖον χάρισμα. Αἱ Οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι οὐ μόνον δὲν ἀνεγνώρισαν τῷ Πάπᾳ τοιοῦτον προνόμιον, ἀλλὰ καὶ κατεπολέμησαν τὴν τοιαύτην διάθεσιν καὶ διεκδίκησιν τοιούτου προσόντος, καὶ διὰ κανόνων τὸν μέγα Ποντίφηκα ἐξίσωσαν πρὸς τοὺς λοιποὺς ἐπισκόπους» (Μελέτη Ἱστορικὴ Περὶ τῶν Αἰτίων τοῦ Σχίσματος, τόμ. Α´, σ. 94).
Ἂν τὸ δόγμα τοῦ ἀλαθήτου τοῦ Πάπα ἦταν ὀρθό, θὰ ἔπρεπε ἡ ἱστορία νὰ βεβαιώνῃ ὅτι οἱ διάφοροι Πάπες ὑπῆρξαν πράγματι ἀλάθητοι. Ὅμως ἡ ἱστορία ἀποδεικνύει ἐντελῶς τὸ ἀντίθετο. Στὸν πρῶτο τόμο τοῦ ἔργου του γιὰ τὸ Σχίσμα, ὁ ἅγιος Νεκτάριος ἀναφέρει δέκα Πάπας ποὺ στάθηκαν «αἱρετικοὶ καὶ πεπλανημένοι», καὶ προσθέτει ὅτι ὑπῆρξαν καὶ ἄλλοι Πάπες ποὺ ἔπεσαν σὲ αἱρέσεις καὶ πλάνες (σ. 159-160). Στὸν δεύτερο τόμο τοῦ ἰδίου ἔργου, μιλώντας γιὰ τὸν Πάπα Ἰννοκέντιο τὸν Γ´, ποὺ ἦταν ὑπεύθυνος γιὰ τὴν Δ´ Σταυροφορία, ἡ ὁποία εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τὴν ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ τὴν λεηλασία καὶ αὐτῶν τῶν ναῶν της ἀπὸ τοὺς Φράγκους τὸ 1204, παρατηρεῖ: «Ἄνδρες μεγάλων ἀρετῶν ἐπείσθησαν ὅτι ὁ Ἰννοκέντιος ὁ Γ´ ὑπέπεσεν εἰς μεγάλα λάθη. Ὥστε οἱ Πάπαι καὶ ἁμαρτάνουσι καὶ κολάζονται· ἴσως καὶ αἰωνίως διὰ τὰ πρὸς τὴν Ἑλληνικὴν Ἑκκλησίαν κακά, καὶ τὰς ψευδενώσεις, καὶ τὰς ἀσεβεῖς καὶ ἀντιχριστιανικὰς διατάξεις»(σ. 103).
Χωρὶς βάση, λοιπόν, στὰ πράγματα εἶναι τὸ δόγμα τοῦ ἀλαθήτου τοῦ Πάπα, ὅπως εἶναι καὶ τὸ δόγμα τοῦ πρωτείου τοῦ Πάπα. Καὶ ἀποτελεῖ ἕνα ἀπὸ τὰ σπουδαιότερα αἴτια τοῦ χωρισμοῦ τῶν δύο Ἐκκλησιῶν.
Ἄλλη σημαντικὴ δογματικὴ καινοτομία τῆς Παπικῆς Ἐκκλησίας εἶναι τὸ λεγόμενο filioque, ἡ προσθήκη στὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως τῆς φράσεως: «καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ». Σύμφωνα μὲ τὴν καινοτομία αὐτή, τὸ Ἅγιο Πνεῦμα πορεύεται ὄχι μόνον ἀπὸ τὸ πρῶτο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, τὸν Πατέρα, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὸ δεύτερο, τὸν Υἱό, τὸν Χριστό. Ἡ προσθήκη αὐτή, καθὼς γράφει ὁ Ἅγιος Νεκτάριος, «ἐγένετο εἰς τὸ Σύμβολον τῆς Πίστεως ἐν τῇ Δύσει κατὰ πρῶτον ἐν τῇ τρίτῃ τοπικῇ Συνόδῳ, τῇ συγκροτισθείσῃ ἐν Τολέδῳ τῆς Ἱσπανίας κατὰ τὸ ἔτος 589. Τὴν προσθήκην ἔπειτα ἐπεκύρωσαν καὶ ἄλλαι ὕστερον συγκροτηθεῖσαι τοπικαὶ Σύνοδοι, καὶ ἰδίως ἡ συγκροτηθεῖσα ἐν Ἀκυϊσγράνῳ, ἥτις ἐκήρυξε τὴν προσθήκην δόγμα πίστεως. Ἀλλὰ μεθ᾿ ὅλα ταῦτα ἡ προσθήκη δὲν ἦτο γενικῶς διαδεδομένη ἀνὰ πάσας τὰς Ἐκκλησίας τῆς Δύσεως… Ἡ προσθήκη ῾῾καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ᾿᾿ εἰς τὸ Σύμβολον τῆς Πίστεως μόλις κατὰ τὸ 1014 ἐπὶ τοῦ Πάπα Βενεδίκτου τοῦ Η´ … ἐγένετο καὶ ἐν Ρώμῃ δεκτή» (Ἔνθ. ἀνωτ., τόμ. Β´, σ. 14).
Σχετικὰ μὲ τὴν καινοτομία αὐτή, πρέπει νὰ σημειώσωμε ὅτι εἶναι παράνομη, διότι στὸν Ζ´ Κανόνα της ἡ Γ´ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος ἀναθεματίζει ἐκείνους ποὺ συνθέτουν ἄλλο Σύμβολο τῆς Πίστεως ἔξω ἀπ᾿ αὐτὸ ποὺ ὥρισαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες τῆς Οἰκουμενικῆς Συνόδου τῆς Νικαίας. Σχολιάζοντας τὸν κανόνα αὐτόν, ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης λέγει, ὅτι ὁ Κύριλλος, ποὺ ἦταν ἔξαρχος τῆς Γ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου καὶ κατεῖχε πλήρως τὸ νόημα τῶν κανόνων τῆς Συνόδου αὐτῆς, ἔγραψε πρὸς τὸν Ἀντιοχείας Ἰωάννη, ὅτι δὲν ἐπιτρέπεται σὲ κανένα νὰ ἀλλάξη οὔτε μία συλλαβὴ τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως. Καὶ παρατηρεῖ ὁ Νικόδημος: «Εἰ δὲ οὐδεμίαν συλλαβὴν νὰ ἀλλάξῃ τινὰς δὲν εἶναι συγκεχωρημένον, πολλῷ μᾶλλον οὐδὲ νὰ προσθέσῃ τι ἐν αὐτῷ ἢ νὰ ἀφαιρέσῃ» (Πηδάλιον, Ἀθῆναι, 1957, σ. 174). Ἡ Παπικὴ Ἐκκλησία, παραγνωρίζοντας τὸν κανόνα αὐτόν, καὶ ἀψηφώντας τὸ ἀνάθεμα τῆς Γ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, προσέθεσε τὴ φράση: «καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ» στὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως. Αὐτὴ ἡ παράνομη προσθήκη, λέγει ὁ Νικόδημος, «ἤρκεσε νὰ σχίσῃ τοὺς Δυτικοὺς ἀπὸ τοὺς Ἀνατολικούς» (Ἔνθ. ἀνωτ.).
Ὁ Ἀθανάσιος ὁ Πάριος κάνει τὶς ἑξῆς παρατηρήσεις: «Τὸ τῶν Λατίνων ἀγέρωχον γένος, τὴν τῶν θείων Διδασκάλων εὐλάβειαν παρὰ φαῦλον ἡγούμενοι, πρῶτον μὲν διὰ στόματος λέγειν, ὅτι καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐκπορεύεται ἐτόλμησαν, ὃ δὴ πηγὴν εἶναι φρικτῶν ἀτοπημάτων καὶ βλασφήμων συμπερασμάτων, πολλοὶ τῶν ἡμετέρων Διδασκάλων σαφέστατα ἀπέδειξαν. Εἶτα καὶ προσθεῖναι αὐτὴν ταύτην τὴν τῆς πίστεως καινοτομίαν τῷ ἁγίῳ συμβόλῳ ἀπεθρασύνθησαν, νεῖκος μέγα καὶ ἄφατον εἰς τὴν τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίαν ἐγείραντες, ὥστε ταύτην καὶ διαιρεθῆναι τὴν μίαν εἰς δύο ἀντιπάλους, φεῦ, καὶ πολεμίας πρὸς ἀλλήλας μέχρι σήμερον… Ἡ κακίστη αὕτη αἵρεσις ζῶσα καθ᾿ ἡμᾶς ἐστι, καὶ οὐδὲ παύεται λυποῦσα καὶ ταράττουσα τὴν καθ᾿ ἡμᾶς ἁγίαν Ἐκκλησίαν, εἰ καὶ νῦν μετριώτερον ἢ ἐν τοῖς πρόσθεν χρόνοις, διὰ τὴν νῦν ὑπὸ τῶν ἀθέων ἐπεισκωμάσασαν ἀδιαφορίαν» (Ἐπιτομὴ εἴτε Συλλογὴ τῶν Θείων τῆς Πίστεως Δογμάτων, σ. 163-164, 172-176).
Τετάρτη δογματικὴ καινοτομία τῆς Παπικῆς Ἐκκλησίας εἶναι τὸ δόγμα τοῦ Καθαρτηρίου Πυρός, ἢ Πουργατορίου. Σύμφωνα μὲ τὴν διδασκαλία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, μετὰ τὸν θάνατο οἱ ψυχὲς πηγαίνουν εἴτε στὸν Ἅδη εἴτε στὸν Παράδεισο -τρίτος τόπος ἢ κατάστασις δὲν ὑπάρχει. Ἡ Ρωμαιοκαθολικὴ ὅμως Ἐκκλησία διδάσκει, ὅτι ὑπάρχει καὶ τρίτος, διάμεσος τόπος ἢ κατάστασις, ὅπου πηγαίνουν οἱ ψυχές ἐκείνων ποὺ μετανόησαν μὲν, ἀλλὰ πέθαναν πρὶν ὑποστοῦν ἐδῶ στὴν γῆ τὶς πρόσκαιρες ποινὲς γιὰ τὶς ἁμαρτίες τους, πρὸς ἱκανοποίηση τῆς θείας δικαιοσύνης. Ὁ τόπος αὐτὸς ἢ κατάστασις εἶναι τὸ Καθαρτήριο Πῦρ. Ἐδῶ οἱ ψυχές αὐτὲς ὑφίστανται βάσανα πρὸς ἱκανοποίηση τῆς θείας δικαιοσύνης, μέχρις ὁτου καθαρισθοῦν διὰ τοῦ πυρὸς καὶ γίνουν ἄξιες τῆς αἰωνίου μακαριότητος.
Ἡ Ἀνατολικὴ Ἐκκλησία οὐδέποτε ἀναγνώρισε τὸ δόγμα τοῦ Καθαρτηρίου Πυρός. Παραδέχεται, ὅτι εἶναι δυνατὸ νὰ ἐλευθερωθοῦν ψυχὲς ἀπὸ τὸν Ἅδη ὄχι ὅμως ὡς ἀποτέλεσμα τῶν βασάνων ποὺ ὑφίστανται στὸ ὑποθετικὸ Πουργατόριο, ἀλλὰ χάρις εἰς τὰ μνημόσυνα, τὶς λειτουργίες, τὶς προσευχές, τίς ἐλεημοσύνες κ.λ.π., ποὺ προσφέρουμε γιὰ τοὺς κεκοιμημένους.
Ὁ ἅγιος Νεκτάριος λέγει μεταξὺ ἄλλων τὰ ἑξῆς γιὰ τὸ Καθαρτήριο Πῦρ: «Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἀποκρούει ζωηρῶς τὸ Καθαρτήριον Πῦρ, ἓν πῦρ ἐν τῇ ἐννοίᾳ τῇ καθαρτικῇ, ὅπερ καθαρίζει τὰς ψυχάς… Κατὰ τὴν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν, μετὰ θάνατον οὐδεμία ὑπάρχει μεσάζουσα τάξις μεταξὺ τῶν μεταβαινόντων εἰς Οὐρανοὺς καὶ τῶν καταβαινόντων εἰς Ἅδην. Δὲν ὑπάρχει τόπος εἰδικὸς μεσάζων, ἔνθα εὑρίσκονται αἱ ψυχαὶ τῶν μετανοησάντων πρὸ τοῦ θανάτου καὶ μὴ ἐνεγκόντων καρποὺς μετανοίας… Πᾶσαι αὗται αἱ ψυχαὶ μεταβαίνουσιν εἰς Ἅδην, ὁπόθεν αὖται δὲν δύνανται νὰ ἐξέλθωσιν ἢ διὰ τῶν εὐχῶν τῆς Ἐκκλησίας» (μελέτη Περὶ τῆς Ἀθανασίας τῆς Ψυχῆς, Ἀθῆναι, 1901, σ. 169, 168).
Ὁ δὲ μεγάλος Διδάσκαλος τοῦ Γένους καὶ σπουδαῖος θεολόγος Νικηφόρος Θεοτόκης παρατηρεῖ: «Περὶ μὲν τοῦ πυρὸς τῆς αἰωνίου κολάσεως ἐλάλησεν ὁ Θεὸς φανερὰ ἐν ταῖς θείαις Γραφαῖς, ὀνομάσας αὐτὸ πῦρ ἄσβεστον, πῦρ καμινιαῖον, πῦρ αἰώνιον, πῦρ γεέννης, πῦρ φλογερόν, πῦρ λιμναῖον· πῦρ δὲ καθαρτήριον οὐδὲ ἀκούεται εἰς τὰς θείας Γραφάς, οὐδὲ εἰς τὰς τῶν ἁγίων Συνόδων διατάξεις, οὐδὲ ἀκούεται εἰς τὰς θείας Γραφάς, οὐδὲ εἰς τὰς τῶν ἀρχαίας ἐκκλησιαστικὰς ἱστορίας, οὐδὲ εἰς τὰ συγγράμματα τῶν θεοφόρων Πατέρων» (Κυριακοδρόμιον Ἀποστόλων, Ἀθῆναι, 1930, σ. 205). Καὶ μετὰ ἀπὸ ἄλλες παρατηρήσεις σχετικὲς μὲ τὸ Καθαρτήριον Πῦρ, καταλήγει στὸ ἑξῆς συμπέρασμα: «Πάντες οὖν ἡμεῖς, οἱ τὸν λόγον τῆς ἀληθείας ὀρθοτομοῦντες,… τὸ σύστημα τοῦ πλαστοῦ πυρός, τοῦ λεγομένου καθαρτηρίου καὶ τὰ ὅμοια τούτου καινοτομήματα, τὰ ἐκ τῆς κοιλίας τῶν πονηρῶν ἀνθρώπων ἐξερευχθέντα καὶ πλασθέντα, ἀποστρεφόμεθα καὶ περιφρονοῦμεν, συντάττοντες αὐτὰ εἰς τοὺς ῾῾βεβήλους καὶ γραώδεις μύθους᾿᾿ καὶ εἰς τὰς ῾῾μωρὰς ζητήσεις᾿᾿ περὶ ὧν ὁ Παῦλος ἔγραψε πρὸς τὸν Τιμόθεον καὶ τὸν Τίτον» (σ. 206-207).
Πέμπτη καινοτομία τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας στὸν τομέα τῶν δογμάτων εἶναι τὸ δόγμα τῆς Ἀσπίλου Συλλήψεως τῆς Παρθένου Μαρίας. Τὸ δόγμα αὐτὸ ἔκανε τὴν πρώτη του ἐμφάνιση στὴν Λυὼν τῆς Γαλλίας τὸ 1140. Διαδόθηκε σιγὰ – σιγὰ μεταξὺ τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν, καὶ τὸ 1854 ἀνακηρύχθηκε δόγμα τῆς Παπικῆς Ἐκκλησίας ἀπὸ τὸν Πάπα Πῖο τὸν Θ´, μὲ τὴν συγκατάθεση τῶν περισσοτέρων ἐπισκόπων του. Σύμφωνα μὲ τὸ δόγμα αὐτό, ἡ Παναγία δὲν συνελήφθη ὅπως οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι, ἀλλὰ ἀσπίλως, καὶ συνεπῶς γεννήθηκε ἐλεύθερη ἀπὸ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα.
Τὴν καινοτομία αὐτὴ ποτὲ δὲν τὴν παραδέχτηκε ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία. Ὁ Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης λέγει τὸ ἑξῆς σχετικὸ στὸ Πηδάλιο: «Τὸ φρόνημα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἶναι, ὅτι ἡ προπατορικὴ ἁμαρτία… μεταδίδοται εἰς ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, ἕως καὶ εἰς αὐτοὺς τοὺς ἐκ κοιλίας μητρὸς ἁγιασμένους, ἕως καὶ εἰς αὐτὴν τὴν Κυρίαν ἡμῶν Θεοτόκον» (σ. 523). Ἀλλοῦ πάλι λέγει: Ἡ Θεοτόκος «ἦτον ὑποκειμένη εἰς τὸ προπατορικὸν ἁμάρτημα μέχρι τοῦ Εὐαγγελισμοῦ· τότε γὰρ ἐκαθαρίσθη διὰ τῆς ἐπελεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὡς εἶπεν ὁ Ἄγγελος: ῾῾Πνεῦμα ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σέ᾿᾿» (Κῆπος Χαρίτων, Βόλος, 1958, σ. 200).

3. ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΤΑ ΘΕΙΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

Ἐκτὸς ἀπὸ τὶς σοβαρές δογματικὲς καινοτομίες ποὺ ἀνέφερα, οἱ Ρωμαιοκαθολικοὶ εἰσήγαγαν καὶ σημαντικὲς καινοτομίες στὰ Θεῖα Μυστήρια, ποὺ καθιστοῦν τὸ χάσμα μεταξὺ τῶν δύο Ἐκκλησιῶν ἀκόμη μεγαλύτερο.
Τὸ βάπτισμα στὴν Ἀνατολικὴ Ἐκκλησία, σύμφωνα μὲ τὴν Παράδοση τῶν Ἀποστόλων, ἐκτελεῖται μὲ τρεῖς καταδύσεις καὶ ἀναδύσεις τοῦ βαπτιζομένου, ἐνῷ στὴν Δυτικὴ Ἐκκλησία δὲν γίνεται κατ᾿ αὐτὸν τὸν τρόπο, ἀλλὰ διὰ ραντίσματος. Ὁ Νικόδημος ὁ Ἁγειορίτης ὑποστηρίζει, «ὅτι τὸ βάπτισμα τῶν Λατίνων ψεύδεται τὸ ὄνομα αὐτοῦ. Καὶ οὐχ ὅλως ἐστὶ βάπτισμα, ἀλλὰ ράντισμα, μόνον ψιλόν» (Πηδάλιον, σ. 58). Τὸ ράντισμα αὐτό, «τῶν καταδύσεων καὶ ἀναδύσεων ὂν ἔρημον, ἔρημον πάσης χάριτός ἐστι καὶ ἁγιασμοῦ, καὶ ἀφέσεως ἁμαρτιῶν» (σ. 65). Συνεπῶς, «οἱ Λατῖνοι εἶναι ἀβάπτιστοι» (σ. 55). Παρόμοια ὁ Ἀθανάσιος ὁ Πάριος λέγει: «Φεῦ κατὰ ἀλήθειαν τοῖς φιλοκαινοτόμοις Παπισταῖς· εἰς οἵαν ἐξώκειλαν κατάστασιν, τὸ μὲν θεῖον ὄντως καὶ ἅγιον καὶ Ἀποστολικὸν ἀθετήσαντες βάπτισμα, ἐπιχύσεις δὲ τινας ἤτοι βραχυτάτας κατὰ κορυφὴν μόνον, καὶ ραντισμοὺς κατὰ μέτωπον διὰ τριχῶν χοιρείων ἐπινοήσαντες, ὥστε καὶ εἶναι καὶ ὁμολογεῖται πάντῃ ἀβαπτίστους, καὶ χείρους τῶν Εὐνομιακῶν. Εἴγε ἐκεῖνοι εἰς τρεῖς μὲν οὐκ ἐβάπτιζον καταδύσεις, κατὰ τὴν Ἀποστολικὴν διάταξιν, ἐβάπτιζον γέμην τοὐλάχιστον εἰς μίαν. Ἀλλ᾿ οὗτοι ἀπὸ μιᾶς ὅλως οὐ βαπτίζουσιν, οὔτε γοῦν εἰς μίαν»(Ἐπιτομή, σ. 350).
Ἡ Παπικὴ Ἐκκλησία ἔχει καινοτομήσει καὶ στὸ μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας, τὸ ὁποῖο ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία θεωρεῖ ὡς τὸ ἀνώτερο ὅλων τῶν μυστηρίων. Σχολιάζοντας τὸν Ο´ Ἀποστολικὸ κανόνα, ὁ ὁποῖος ἀπαγορεύει τοὺς χριστιανοὺς νὰ δέχωνται ἄζυμα, ὁ Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης λέγει: «Ἐντεῦθεν γίνεται φανερόν, πόσον ἀξιοκατάκριτοι εἰσὶν οἱ Λατῖνοι, οἱ καινοτομήσαντες τὸ μυστήριον τῆς θείας Εὐχαριστίας, καὶ εἰσάξαντες ἐν αὐτῷ τὰ Ἰουδαϊκὰ ἄζυμα. Ὅτι δὲ καινοτομία ἐστὶ τὰ ἄζυμα, πρόδηλον. Ἀπὸ γὰρ Χριστοῦ, ἕως τοῦ ᾳνγ´ (1053) ἔτους, δι᾿ ἐνζύμου ἄρτου ἐλειτούργει ἡ τῶν Δυτικῶν Ἐκκλησία. Κατὰ τὸ ἔτος γὰρ τοῦτο Λέων ὁ ἔννατος πρῶτος ἐφευρέτης τῶν ἀζύμων ἐγένετο» (Πηδάλιον, σ. 96). Ὁ Ἀθανάσιος ὁ Πάριος φέρνει στὴν προσοχή μας στὴν «Ἐπιτομή» του, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν καινοτομία τῶν ἀζύμων, καὶ δύο ἄλλες καινοτομίες τῶν Παπικῶν στὸ μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας: «Πολλαχῶς παρανομοῦσι παῖδες Λατίνων», λέγει, «ἐν τῷ δε τῷ θειοτάτῳ Μυστηρίῳ, ἐξαιρέτως δὲ τὰ τρία ταῦτα: Α´ ὅτι ἄζυμα εἰσάγουσιν, ἀντὶ τῶν ἐνζύμων. Β´ ὅτι καὶ τὸν ἁγιασμὸν τῶν προκειμένων, οὐ διὰ τῆς ἐπικλήσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὑπὸ τῶν ἱερέων, ἀλλὰ διὰ τῶν κυριακῶν λογίων, τοῦ λάβετε φάγετε, κ.λ.π. γίνεσθαι δοξάσουζιν, ἃ διηγηματικῶς παρὰ τοῦ ἱερέως λέγεται. Γ´ ὅτι καὶ τοῦ ἱεροῦ ποτηρίου τοῖς λαϊκοῖς οὐ μεταδιδόασιν» (σ. 360-1).
Σχετικὰ μὲ τὴν τρίτη καινοτομία τῶν Λατίνων στὸ Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ὁ Πενταπόλεως Νεκτάριος λέγει μεταξύ ἄλλων τὰ ἀκόλουθα: Στὴν 14^η συνεδρία της, ἡ Λατινικὴ Σύνοδος ποὺ συγκροτήθηκε στὴν Κωνσταντία τῆς Ἐλβετίας (1414-1418) προέβη εἰς τὴν ἀπαγόρευσιν τῆς ὑπ᾿ ἀμφότερα τὰ εἴδη μεταδόσεως τῆς Θείας Εὐχαριστίας πρὸς τοὺς λαϊκούς. Ὁ ὅρος τῆς Συνόδου ταύτης ἔχει ὡς ἑξῆς:
«Ἔν τισι τόποις τοῦ κόσμου, τινὲς ὑποστηρίζουσι θρασέως, ὅτι ὁ χριστιανικὸς λαὸς ὀφείλει νὰ κοινωνῇ τῆς Θείας Εὐχαριστίας ὑπ᾿ ἀμφότερα τὰ εἴδη, τοῦ ἄρτου καὶ τοῦ οἴνου, καὶ κοινωνοῦσιν ὄντως τοὺς λαϊκοὺς οὕτως… Ἡ παροῦσα Σύνοδος τῆς Κωνσταντίας δηλοῖ καὶ ἀποφασίζει, καίτοι ὁ Ἱησοῦς Χριστὸς διέταξεν αὐτοὺς ὑπ᾿ ἀμφότερα τὰ εἴδη νὰ κοινωνῶσιν…, καίτοι κατὰ τὴν ἀρχαίαν Ἐκκλησίαν ἅπαντες οἱ πιστοὶ μετελάμβανον ὑπ᾿ ἀμφότερα τὰ εἴδη οὐχ᾿ ἧτον ὅπως ἀποφύγωμέν τινας κινδύνους καὶ τινα σκάνδαλα, ἡ συνήθεια ἔχει φρονίμως καθιερώσει ὅπως μόνον οἱ ἱερουργοῦντες κοινωνῶσιν ὑπ᾿ ἀμφότερα τὰ εἴδη, οἱ δὲ λαϊκοὶ ὑπὸ μόνον τὸ εἶδος τοῦ ἄρτου… Ἀφοῦ ἡ συνήθεια αὕτη ὀρθῶς καθιερώθη ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας, καὶ ἐπὶ μακρὸν χρόνον διετηρήθη, δέον νὰ καθιερωθῇ ὡς νόμος… Ἐκεῖνοι, λοιπόν, οἵτινες πεισμόνως ὑποστηρίζουσι τὸ ἐνάντιον, ἀνάγκη νὰ κολασθῶσιν ὡς αἱρετικοὶ καὶ αὐστηρῶς τιμωρηθῶσιν ὑπὸ τῶν ἐπισκόπων τῆς ἐπαρχίας, καὶ ὑπὸ τῶν ἱεροεξεταστῶν».
»Τὸ συμπέρασμα τὸ ἐκ τοῦ ὅρου τούτου ἐξαγόμενον εἶναι ὅτι ἡ Σύνοδος διορθοῖ! Τὸν δόντα τὴν ἐντολὴν Σωτῆρα Ἰησοῦν Χριστὸν, ὡς καὶ ἅπασαν τὴν ἀρχαίαν Ἐκκλησίαν, ἣν κηρύσσει αἱρετικὴν καὶ ἀξίαν τῶν ποινῶν τῆς ἱερᾶς ἐξετάσεως. Τοιαῦταί εἰσι αἱ ἀποφάσεις τῶν Δυτικῶν Συνόδων, τῶν μὴ ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ συγκροτουμένων, ἀλλ᾿ ἐν πνεύματι ἀνθρωπίνῳ καὶ δὴ ἰδιοτελεῖ καὶ ὑστεροβούλῳ» (Μελέτη Ἱστορικὴ Περὶ τῶν Αἰτίων τοῦ Σχίσματος, τόμ. Β´, σ. 179-180).
Καὶ στὸ μυστήριο τοῦ Εὐχελαίου ὑπάρχει διαφορὰ μεταξὺ τῆς Ὀρθοδόξου καὶ τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία τελεῖ τὸ Εὐχέλαιο «εἰς ἴασιν ψυχῆς τε καὶ σώματος», καθὼς παρατηρεῖ ὁ ἅγιος Νεκτάριος· ἐνῷ «ἡ Δυτικὴ Ἐκκλησία περὶ τοῦ Μυστηρίου τοῦ Εὐχελαίου φρονεῖ, ὅτι τοῦτο δέον ἐστι νὰ τελῆται μόνον χάριν τῶν σωματικῶς πασχόντων καὶ ἐπὶ κλίνης κατακειμένων» (Μελέται Περὶ τῶν Θείων Μυστηρίων, Ἀθῆναι, 1915, σ. 131). Ἡ στάσις ὅμως αὐτὴ τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας δὲν εἶναι ὀρθή, διότι παραγνωρίζει τὰ ψυχολογικὰ αἴτια πολλῶν ἀσθενειῶν. Καθὼς παρατηρεῖ ὁ ἴδιος Ἅγιος, «πολλάκις ἀσθενοῦσι τὰ σώματα, διότι ἀσθενοῦσιν αἱ ψυχαί· τὸ δὲ Εὐχέλαιον, ὡς Μυστήριον, θεραπεύει τὰς ψυχὰς καὶ ἰᾶται τὰ σώματα» (σ. 131).

4. ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΛΑΤΡΕΙΑ

Ὑπάρχουν διαφορὲς καὶ στὰ μέσα ποὺ χρησιμοποιοῦνται στὴν λατρεία. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία χρησιμοποιοῦσε μέχρι τὸν περασμένο αἰῶνα εἰκόνες φτιαγμένες σύμφωνα μὲ τὴν ἱερά καὶ σεβάσμια παράδοση τῆς βυζαντινῆς τέχνης, οἱ ὁποῖες διὰ τῆς πνευματικῆς τους ἐκφράσεως μᾶς ἀνάγουν ἀπὸ τὸν κόσμο τῆς ὕλης στὸν κόσμο τοῦ πνεύματος, τοῦ θείου. Κατὰ τὰ τελευταῖα δὲ χρόνια, μὲ γοργὰ βήματα ἐπιστρέφει στὴν τέχνη αὐτή. Ἡ Παπικὴ Ἐκκλησία ὅμως, ἀπὸ τὸν δέκατο τέταρτο κιόλας αἰῶνα ἀρχίζει νὰ ἐγκαταλείπῃ τὴν σεβάσμια καὶ ἱερατικὴ τέχνη τῆς παλαιᾶς καὶ χριστιανικῆς περιόδου, καὶ νὰ χρησιμοποιῇ εἰκόνες ὑλοκρατικές, σαρκικές, ποῦ κρατοῦν τὸν ἄνθρωπο δέσμιο τοῦ κόσμου τῆς ὕλης καὶ τῆς σαρκός. Τώρα δὲ τελευταῖα, παρὰ τὴν φιλοφροσύνη ποὺ ἔχουν δείξει ὡρισμένοι Ρωμαιοκαθολικοὶ γιὰ τὴν Βυζαντινὴ τέχνη, ἡ Παπικὴ Ἐκκλησία δὲν ἔπαυσε νὰ χρησιμοποιῇ ὑλοκρατικὲς εἰκόνες. Ἐκτὸς δὲ τοῦτου, χρησιμοποιεῖ καὶ τὰ τερατουργήματα τῆς συγχρόνου «ἀφηρημένης τέχνης», ποὺ ἀποτελοῦν ἐμπαιγμὸ πρὸς τὸν Θεὸ καὶ τοὺς Ἁγίους Του.
Εἶναι δὲ γνωστό, ὅτι ἡ Παπικὴ Ἐκκλησία χρησιμοποιεῖ καὶ ἀγάλματα στὴν λατρεία, καὶ μάλιστα περισσότερο ἀπὸ τὶς εἰκόνες. Λέγοντας ἀγάλματα, ἐννοοῦμε ὁμοιώματα, ποὺ εἶναι ψηλαφητὰ ἀπ᾿ ὅλες τὶς πλευρὲς, καὶ ὄχι ἐκεῖνα, ποὺ μόνο ἐξέχουν ἀπὸ τὴν ὁμαλότητα καὶ τὴν ἐπίπεδη ἐπιφάνεια, δηλαδὴ τὰ ἀνάγλυφα ποὺ ἔχουν τὸν χαρακτῆρα εἰκόνων. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἀποφεύγει τὴν χρήση ἀγαλμάτων. Σχολιάζοντας τὸν ὅρο τῆς Ζ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὁ Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης λέγει: «Τὰ ἀγάλματα, ὄχι μόνον δὲν προσκυνεῖ, ἀλλ᾿ οὐδὲ ὅλως κατασκευάζει ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία διὰ πολλᾶ αἴτια. α´. Διὰ τὶ ἐν τῷ παρόντι ὅρῳ αὐτῆς ἡ Σύνοδος αὕτη λέγει νὰ κατασκευάζωνται εἰκόνες ἀπὸ χρώματα, ἀπὸ ψηφί, καὶ ἀπὸ ἄλλην ὕλην ἐπιτηδείαν… Δὲν ἀνέφερε δὲ ὁλότελα περὶ κατασκευῆς ἀγάλματος, ἢ ἀνδριάντος, μᾶλλον δὲ ὁ ὅρος αὐτῆς οὗτος ἀναιρετικὸς τῶν ἀγαλμάτων ἐστί. β´. Ὅτι οὔτε αἱ ἐπιστολαὶ ὁποὺ ἔγραψαν οἱ Πατριάρχαι ἀναμεταξύ τους, καὶ εἰς τοὺς βασιλεῖς, οὔτε αἱ ἐπιστολαὶ τῶν Παπῶν Γρηγορίου πρὸς Γερμανόν, καὶ Ἀδριανοῦ πρὸς τὴν παροῦσαν Σύνοδον, οὔτε αἱ διαλαλιαὶ καὶ διαλέξεις ὁποὺ εἶπον οἱ Ἐπίσκοποι καὶ Μοναχοὶ εἰς ὅλας τὰς ὀκτὼ πράξεις τῆς παρούσης συνόδου, περὶ ἀγαλμάτων καὶ ἀδριάντων ὅλως ἀναφέρουσιν… Ἀλλὰ καὶ αἱ παρὰ τῶν εἰκονομάχων γενόμεναι Σύνοδοι… χρωματουργίας ἀναφέρουσι καὶ ζωγραφίας, οὐδέποτε δὲ ἀγάλματα, ἢ ἀνδριάντας, τὰ ὁποῖα ἂν ἦσαν δὲν ἤθελαν τὰ σιωπήσουν οἱ εἰκονομάχοι, ἀλλ᾿ ἤθελαν γράψει κατ᾿ αὐτῶν πρὸς μείζονα τῶν ὀρθοδόξων κατηγορίαν… Τινὲς δὲ λέγουν, ὅτι διὰ τοῦτου ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ἀπέβαλε τὰ ἀγάλματα, διὰ νὰ φύγῃ παντελῶς τὴν ὁμοιότητα τῶν εἰδώλων. Τὰ γὰρ εἴδωλα ὁλόγλυπτα ἀγάλματα ἦσαν, πανταχόθεν ψηλαφώμενα… Ὥστε ἐκ πάντων τῶν εἰρημένων ἀποδεικνύεται ὅτι παρὰ τὴν Παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας ποιοῦσιν οἱ Δυτικοί, οἱ τὰ ἀγάλματα καὶ τοὺς ἀνδριάντας ποιοῦντες, καὶ ἐν ταῖς ἐκκλησίαις ἀναστηλοῦντες αὐτῶν» (Πηδάλιον, σ. 315-316).
Διαφορὲς στὴν λατρεία ὑπάρχουν καὶ ἄλλες. Ἁπλῶς ἀνέφερα τὰ δύο παραδείγματα, τὰ πιὸ γνωστά.

5. ΤΟ ΚΟΣΜΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΠΑΠΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Ἐκτὸς ἀπὸ τὶς διαφορὲς εἰς τὰ δόγματα, τὰ Θεῖα Μυστήρια, καὶ τὴν λατρεία, ὑπάρχει καὶ τεράστια διαφορὰ πνεύματος. Στὴν Ρωμαιοκαθολικὴ Ἐκκλησία ὑπάρχει μιὰ ριζικὴ κοσμιότης, ἐντελῶς ἀσυμβίβαστη μὲ τὴν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ. Τὸ κοσμικὸ πνεῦμα τὸ βλέπομε ὄχι μόνο στὴν λατρεία, ἀλλὰ καὶ στὸ δόγμα τοῦ πρωτείου τοῦ Πάπα, καὶ ἀκόμη πιὸ κτυπητὰ στὴν συνένωση τῆς πνευματικῆς καὶ τῆς κοσμικῆς ἐξουσίας στὸ πρόσωπο τοῦ Πάπα, καὶ στὰ ἐπακόλουθα τῆς συνενώσεως αὐτῆς. Μιλώντας γιὰ τὶς δύο ἐξουσίες, τὴν πνευματικὴ καὶ τὴν κοσμικὴ, ὁ μεγάλος Διδάσκαλος τοῦ Γένους καὶ διαπρεπὴς θεολόγος Εὐγένιος Βούλγαρις παρατηρεῖ: «Τὶς δὲν ἠξεύρει, ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἕνα σύστημα θεῖον, καὶ ἔχει σκοπὸν ὅλον οὐράνιον; καθὼς ἡ Βασιλεία καὶ ἡ ἐξωτερικὴ Δυναστεία, εἶναι ἕνα σύστημα ἀνθρώπινον, καὶ ἔχει ἕνα σκοπὸν ὅλον κοσμικὸν. Αὐταὶ αἱ δύο ἐξουσίαι, ἡ γήϊνος καὶ ἡ οὐράνιος, εἶναι ἀσυμβίβαστοι, καὶ ἀπέχουσι ἀλλήλων, ῾῾ὅσον οὐρανὸς ἄπεστι γῆς᾿᾿. Ἔδωκεν ὁ Θεὸς τὴν ἐπὶ τῆς γῆς ἐξουσίαν εἰς τοὺς ἀνθρώπους, τὴν δὲ ἐν οὐρανοῖς τοῖς Ἀποστόλοις καὶ τοῖς ἐκείνων διαδόχοις, οἱ ὁποῖοι κατὰ τὸν ἑαυτὸν χαρακτῆρα δὲν εἶναι ἐγκόσμιοι, ἀλλ᾿ ὑπερκόσμιοι: ῾῾ὑμεῖς ἐκ τοῦ κόσμου οὐκ ἐστὲ᾿᾿» (Σχεδίασμα Ἀνεξιθρησκίας, Ἀλεξάνδρεια, 1890, σ. 28). Εἶναι φανερὸ λοιπόν, συνεχίζει ὁ Βούλγαρις, ὅτι «αἱ δύο ἐξουσίαι εἰς ἓν καὶ τὸ αὐτὸ ὑποκείμενον, ἡ Πνευματικὴ τουτέστι δύναμις, καὶ ἡ Κοσμικὴ δεσποτεία εἰς τὸν Ἐπίσκοπον Ρώμης εἶναι ἕνας τραγέλαφος τόσον τερατώδης, ὅπου οἱ σωφρονέστεροι ἀνάμεσα εἰς ἐκείνους ὁποὺ τὸν τιμοῦν, δὲν ἠμποροῦν οὐδ᾿ αὐτοὶ νὰ τὸν χωνεύσουν. Παρεπόμενον τοῦ πλάσματος τούτου εἶναι ἡ χρῆσις ἅμα τῆς κλειδὸς καὶ τοῦ ξίφους» (σ. 27-28).
Καὶ ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης λέγει: «Εἰς δύο διαιρεῖται ἡ ἐξουσία καὶ ἀρχή. Ἄλλη μὲν εἶναι κοσμική, τὴν ὁποίαν ἐνεπίστευσεν ὁ Θεὸς εἰς τοὺς βασιλεῖς καὶ τοὺς ἄρχοντας, ἄλλη δὲ εἶναι πνευματική, τὴν ὁποίαν ἐνεχείρησεν ὁ Θεὸς εἰς τοὺς Ἀρχιερεῖς καὶ τῶν ψυχῶν οἰκονόμους. Ἐναντία ἡ μία εἰς τὴν ἄλλην ὑπάρχει· ἡ μὲν γὰρ εἶναι ἐπίγειος, ἡ δὲ Οὐράνιος. Ἡ μὲν φορεῖ μάχαιραν καὶ θανατοῖ, ἡ δὲ πράξεως συγχωρεῖ καὶ ζωοποιεῖ… Ὁ βασιλεὺς σώματα ἐμπιστεύεται, ὁ δὲ ἱερεὺς ψυχὴν… Ἐκεῖνος ἀναγκάζει, οὗτος παρακαλεῖ. Ἐκεῖνος ὅπλα ἔχει αἰσθητά, οὗτος ὅπλα Πνευματικά. Τὸ αὐτὸ δὲ ἄτοπον ἀκολουθεῖ ἀνίσως, ἢ βασιλεὺς τολμήσῃ νὰ ἐπιβαίνῃ τοῦ βήματος, ἢ ὁ Ἀρχιερεὺς νὰ βασιλειᾷ καὶ νὰ ζώννυται μάχαιραν, καθὼς ἔπαθε τοῦτο ὁ Δίκερως Γίγας τῆς Ρώμης, ὁ Πάπας φημί, ὁ ὁποῖος κοντὰ ὁποὺ εἶναι ἐσωτερικὸς καὶ κατὰ πνεῦμα Ἀρχιερεύς, θέλει νὰ εἶναι καὶ ἐξωτερικός, καὶ κατὰ σῶμα βασιλεύς· νὰ εὐλογῇ καὶ νὰ θανατοῖ, νὰ κρατῇ τὴν ποιμαντικὴν βακτηρίαν καὶ μάχαιραν τὴν φονεύτριαν. Μίξις ἄμικτος, καὶ τέρας ἀλλόκοτον!» (Πηδάλιον, σ. 109).
Ὁ Νικόδημος τὰ λέγει αὐτὰ σὲ μιὰ ὑποσημείωσή του στὸν ΠΓ´ Ἀποστολικὸν κανόνα, ὁ ὁποῖος λέγει: «Ἐπίσκοπος, ἢ Πρεσβύτερος, ἢ Διάκονος… βουλόμενος ἀμφότερα κατέχειν, Ρωμαϊκὴν καὶ ἱερατικὴν διοίκησιν, καθαιρείσθω. Τὰ γὰρ Καίσαρος, Καίσαρι, καὶ τὰ τοῦ Θεοῦ, τῷ Θεῷ» (Πηδάλιον, σ. 109).
Τὰ ἀποτελέσματα τῆς συνενώσεως τῶν δύο ἐξουσιῶν εἶναι πολὺ γνωστά: οἱ Σταυροφορίες, ἡ λεγομένη Ἱερὰ Ἐξέτασις ἢ Ἰγκυϊζιτιώνα, αἱματηροὶ θρησκευτικοὶ πόλεμοι. Δὲν μοῦ ἐπιτρέπει ὁ χρόνος νὰ σᾶς πῶ πολλὰ πράγματα γιὰ τὰ θέματα αὐτά. Θὰ ἀναφέρω μόνο μερικὲς παρατηρήσεις τοῦ ἁγίου Νεκταρίου γιὰ τὴν Τετάρτη Σταυροφορία (1204), καθὼς καὶ μερικὲς τοῦ Βουλγάρεως γιὰ τὴν Ἱερὰ Ἐξέταση. Γράφοντας γιὰ τὴν Τετάρτη Σταυροφορία, ποὺ εἶχε στόχο τὴν Κωνσταντινούπολη, ὁ Νεκτάριος παρατηρεῖ, ὅτι ἡ ἐκστρατεία αὐτὴ ἠμπορεῖ νὰ θεωρηθῇ ἔργο τοῦ Ἰννοκεντίου του Γ´, διότι αὐτὸς «ἐνόμισε καθῆκον αὐτοῦ νὰ διατάξῃ ἡγεμόνας νὰ ἐκστρατεύσωσι κατὰ τῶν αἰρετικῶν (δηλαδὴ τῶν Ὀρθοδόξων), διότι, ἔλεγεν, αἱ σπάθαι ἐνεπιστεύθησαν παρὰ τοῦ Ὑψίστου τοῖς ἡγεμόσι πρὸς ὑπεράσπισιν τῶν εὐσεβῶν καὶ πρὸς ἐκδίκησιν τῶν κακοποιῶν… Ἡ ἅλωσις τῆν Κωνσταντινουπόλεως ὑπὸ τῶν Σταυροφόρων ἀγρίων τῆς Δύσεως Βανδάλων ἐπέθηκε τὴν σφραγῖδα ἐπὶ τὸ σχίσμα. Οἱ Σταυροφόροι ἔργῳ καὶ λόγῳ ἐπέδειξαν, ὅτι ὁ Χριστιανισμὸς τῆς Δύσεως ἦτο τερατούργημα, ὁ δὲ Πάπας Ἰννοκέντιος ὁ Γ´ ἐμαρτύρησεν ὅτι ἦν ὁ ἀληθὴς αὐτῶν ποιμὴν καὶ ποδηγέτης» (Μελέτη Ἱστορικὴ Περὶ τῶν Αἰτίων τοῦ Σχίσματος, τόμ. Β´, σ. 99, 96). Οἱ Σταυροφόροι αὐτοὶ διέπραξαν κάθε εἶδος ἐγκλήματος στὴν Κωνσταντινούπολη, διήρπασαν ἀκόμη καὶ τὰ ἱερὰ σκεύη ἀπὸ τοὺς Ὀρθοδόξους ναούς, βεβήλωσαν τὰ θυσιαστήρια, ἀφήρεσαν τοὺς σταυρούς, τὶς εἰκόνες, τὰ ἅγια λείψανα, κ.λ.π. Ὁ ἴδιος ὁ Πάπας, χρησιμοποιώντας τὴν κοσμική του ἐξουσία, «ἔγραφε», λέγει ὁ Πενταπόλεως Νεκτάριος, «οὐ μόνον πρὸς τοὺς μεγιστάνας Λατίνους τοὺς δεσπόζοντας τῆς Ἀνατολῆς, ῾῾ἵνα παντὶ τρόπῳ ἀναγκάζωσι τοὺς Γραικοὺς πρὸς ἕνωσιν᾿᾿, ἀλλὰ καὶ πλῆθος ἔστελλεν ἐπισκόπων καὶ ἱερέων καὶ μοναχῶν ἀνὰ τὴν Ἀνατολὴν πρὸς ἐξαναγκασμὸν τῶν Γραικῶν, ὅπως δεχθῶσιν τὴν ἔνωσιν» (σ. 100). Αὐτοὶ δὲ, «καταλαβόντες τὰς Ἀνατολικὰς χώρας, τοὺς μὲν Ὀρθοδόξους ἀρχιερεῖς ἐξώθουν τῶν ἑαυτῶν θρόνων, ἐδίωκον δὲ τοὺς κληρικοὺς τοὺς μὴ ὑποτασσομένους αὐτοῖς καὶ τῷ Πάπα, καὶ ἥρπαζον τοὺς θρόνους καὶ τοὺς τόπους αὐτῶν. Τὰ ὑπὸ τῶν Λατίνων κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον διαπραχθέντα ἐν Θεσσαλονίκῃ ἔργα εἰσὶ τοσοῦτον ἀπάνθρωπα καὶ ἄσπλαγχνα καὶ αἰσχρά, ὥστε καὶ μόνον τὸ ἄκουσμα αὐτῶν προξενεῖ φρίκην» (σ.100).
Αὐτὰ καὶ ἄλλα παρόμοια λέγει ὁ Νεκτάριος, καὶ καταλήγει στὸ ἑξῆς σχόλιο: «Ἰδού τίνα εἰσὶ τὰ ἀληθῶς ἀπομακρύνοντα τοὺς Ἕλληνας τῶν Λατίνων. Ἡ Ἀνατολικὴ Ἐκκλησία μετὰ βδελυγμίας ἀποστρέφεται τοιαύτας ἀρχάς, τοιαῦτα φρονήματα, τοιαύτας ἰδέας. Αὗται, ὡς προσβάλλουσαι αὐτὸ τὸ Εὐαγγελικὸν πνεῦμα, αὐτὰς τὰς εὐαγγελικὰς ἀρχὰς, εἰσὶν ἀληθῶς ἀρχαὶ κακόδοξοι καὶ αἱρετικαὶ καὶ ἀποκρούονται ὑπὸ τῆς Ἑλληνικῆς Ἐκκλησίας» (σ. 101-102).
Ἀναφερόμενος στὴν Ἱερὰ Ἐξέταση, ὁ Εὐγένιος Βούλγαρις λέγει ὅτι αὐτὴ «καὶ εἰς τὴν Εὐρώπην, καὶ ἔξω τῆς Εὐρώπης, ἐτόλμησεν, ὅ,τι ποτὲ ἐδυνήθη νὰ ἐπινοήσῃ ἡ τυραννὶς ἡ πλέον θηριώδης καὶ βίαιος» (Σχεδίασμα, σ. 83). «Τὸ φρικτὸν αὐτὸ Δικαστήριον, σημειώνει, τὸ ὁποῖον ἐξ ἀφορμῆς τῶν Αἱρετικῶν Βαλδενσίων κατὰ τὸν ΙΓ´ αἰῶνα συνέστη, ἁπλώθη κατὰ μικρὸν ὅπου ἡ Παπικὴ Δυναστεία κατίσχυσεν. Ἁπλώθη δὲ οὕτως:
»Ἐν ἔτει 1198, ἀπέστειλεν ὁ Πάπας Ἰννοκέντιος ὁ Γ´ εἰς τὰς μεσημβρινὰς ἐπαρχίας τῶν Γαλλιῶν δύο φράτορας, Ρανιέρην καὶ Γυΐδην, δοὺς αὐτοῖς κατὰ τῶν αἱρετικῶν ἐξουσίαν ἀπόλυτον νά ἀνακρίνωσι καὶ νὰ κατακρίνωσι τοὺς ὑπευθύνους· ἐπιτάξας δι᾿ ἰσχυρῶν γραμμάτων τοὺς ἡγεμόνας καὶ ἄρχοντας, νὰ ὑπακούωσιν ἀπαραιτήτως εἰς τὴν ψῆφον τῶν ἀπεσταλμένων φρατόρων, γυμνώνοντες τῶν ὑπαρχόντων, ἐξορίζοντες, δεσμεύοντες, παιδεύοντες, μὲ πολλοειδεῖς βασάνους, καὶ ἂν τύχῃ μὲ θάνατον τοὺς ὑπ᾿ ἐκείνων κατακριθέντας. Αὐτὰ εἶναι τῆς Ἰγκυϊζιτιῶνος τὰ πρῶτα θεμέλια».
Ἐν συνεχείᾳ ὁ Βούλγαρις ἐξηγεῖ πῶς ἐπὶ αἰῶνες μετὰ οἱ Πάπες ἐφρόντισαν νὰ ἐξαπλώσουν τὴν Ἱερὰ Ἐξέταση σ᾿ ὅλη τὴν Γαλλία, σ᾿ ὅλη τὴν Ἱσπανία «καὶ εἰς ὅσους ἄλλους τόπους ἡ μοναρχία τῆς Ἱσπανίας ἁπλώνετο», στὴν Πορτογαλία, καὶ στὴν Ἰταλία. Δίνει καὶ μιὰ σύντομη περιγραφὴ «τῆς ἐλεεινῆς τραγωδίας», ποὺ ὑφίσταντο τὰ θὺματα τῆς Ἱερᾶς Ἐξετάσεως. Καὶ κλείνει τὸ ὑπόμνημά του μὲ τοῦτο τὸ σχόλιο:
«…Συνάπτομεν, ὅτι τόσα αἵματα ἀνθρώπινα ἔχυσε τὸ Κριτήριον αὐτὸ ἐπάνω εἰς τὴν γῆν, καὶ τόσα σώματα κατέκαυσεν αὐτὸ τὸ ἱερὸν πῦρ, ὅσα οὐδέποτε ὅλοι οἱ διωγμοὶ τῶν τυράννων ὁποὺ ἐπολέμησαν τὴν Ἐκκλησίαν. Εἰς ἕνα μόνον χρόνον εἰς τὴν Βαλέντζαν, πόλιν τῆς Ἱσπανίας, καὶ τὰ πέριξ, ἔκαυσαν οἱ Ἰγκυϊζίτωρες (Ἱεροεξετασταὶ) ἐπέκεινα τῶν δύο χιλιάδων ἀνθρώπων. Μόνος ὁ Δομινικάνος Τορκουεμάδας, μέγας ὢν Ἰγκυϊζίτωρ ἐπὶ τῆς βασιλείας τῆς Ἰσαβέλλας, εἰς διάστημα χρόνων δεκατεσσάρων κατέκρινεν εἰς ποινὰς διαφόρους ὀγδοήκοντα χιλιάδας ψυχῶν καὶ ἐπαράδωκεν εἰς τὰς φλόγας χιλιάδας ἓξ (6) σωμάτων» (Σχεδίασμα Περὶ Ἀνεξιθρησκείας, σ. 91-92, 96-97).
Σχετικὰ μὲ τὸ κοσμικὸ πνεῦμα τῆς Παπικῆς Ἐκκλησίας, σημαντικὸ εἶναι καὶ τὸ ἀκόλουθο χωρίο τοῦ ἁγίου Νεκταρίου, ὅπου τονίζει τὸ πρόγραμμα τῶν Παπῶν ὅπως ἀναδειχθοῦν ἡγεμόνες τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας καὶ τύραννοι ὅλης τῆς ἀνθρωπότητος.
«Ἡ ἱστορικὴ ἀνάπτυξις τοῦ σχίσματος», λέγει, «ἐφανέρωσε καὶ ἐγνώρισεν ἡμῖν τὰ παντοῖα μέσα καὶ τὰς ποικίλας ἐνεργείας τῶν Παπῶν τῆς Ρωμαϊκῆς Ἐπισκοπικῆς ἕδρας πρὸς ὑποδούλωσιν αὐτοῖς καὶ καταδυναστείαν τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ ἀκάθεκτος φιλαρχία καὶ φιλοδοξία τὰ πάντα ἐμηχανεύσαντο, τὰ πάντα ἐσοφίσθησαν, τὰ πάντα ἔδρασαν, ὅπως ἀναδείξωσι τοὺς Πάπας ἡγεμόνας τῆς Ἐκκλησίας καὶ τυράννους τῆς οἰκουμένης. Ἡ φιλαρχία αὐτῶν ὑπερπήδησε πᾶν ὅριον· τὸ πρόγραμμα κατεστρώθη καὶ ἡ ἐφαρμογὴ αὐτοῦ ἐπεζητεῖτο πάσῃ δυνάμει. Πᾶν τὸ ἀντικείμενον ἔδει νὰ αἴρηται, καὶ πᾶν τὸ ἀντιπῖπτον νὰ καθαιρῆται. Πᾶν τὸ κωλύον τὴν τοῦ προγράμματος ἀνάπτυξιν κατεδικάσθη ὡς ἁμαρτία θανάσιμος. Καὶ αἱ ἠθικαὶ ἀρχαὶ περὶ ἁμαρτίας καὶ δικαιοσύνης ἀνετράπησαν. Αἱ ἁμαρτίαι ἐχαρακτηρίζοντο οὐχὶ ἐκ τῶν ἠθικῶν ἀρχῶν τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου, ἀλλ᾿ ἐκ τῶν ἠθικῶν ἀρχῶν τοῦ παπικοῦ προγράμματος. Αἱ εὐαγγελικαὶ ἀρεταὶ ἠδύναντον νὰ χαρακτηρισθῶσιν ὡς θανάσιμα ἁμαρτήματα προσκρούουσαι τῷ προγράμματι, αἱ δὲ θανάσιμοι κατὰ τὸ Εὐαγγέλιον ἁμαρτίαι ὡς μέγισται ἀρεταὶ ὑπηρετοῦσαι τῷ προγράμματι» (Μελέτη Ἱστορικὴ Περὶ τῶν Αἰτίων τοῦ Σχίσματος, τόμ. Α´, σ. 207-209).

6. ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ὑπάρχουν καὶ ἄλλες σημαντικὲς διαφορὲς ποὺ χωρίζουν τὴν Ὀρθόδοξο ἀπὸ τὴν Ρωμαιοκαθολικὴ Ἐκκλησία, ἀλλὰ ὁ χρόνος δὲν μοῦ ἐπιτρέπει νὰ σᾶς μιλήσω καὶ γι᾿ αὐτὲς. Ἤδη ὅμως ἔχομε ἀρκετὰ δεδομένα ὥστε νὰ εἴμαστε σὲ θέση νὰ ἀπαντήσωμε ἀντικειμενικὰ στὰ δύο ἐρωτήματα ποὺ ἔθεσα στὴν ἀρχὴ τῆς ὁμιλίας μου: (α) ἂν εἶναι δυνατὴ ἡ ἕνωσις τῶν Ἐκκλησιῶν, καὶ (β) ἂν ἡ ἕνωσις αὐτὴ μπορεῖ νὰ εἶναι ποθητὴ στοὺς Ὀρθοδόξους χριστιανούς. Δυνατότης ἑνώσεως δὲν ὑπάρχει, ἐφ᾿ ὅσον οἱ διαφορὲς ποὺ χωρίζουν τὶς δὺο Ἐκκλησίες εἶναι, καθὼς εἴδαμε, πολλὲς καὶ σοβαρὲς. Μόνον διὰ πραξικοπήματος ἐκ μέρους ὡρισμένων ἀρχηγῶν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας θὰ μποροῦσε νὰ πραγματοποιηθῇ ἡ ἕνωσις. Ἀλλὰ μιὰ τέτοια ἕνωσις θὰ ἦταν κάτι τὸ ἐντελῶς ἐξωτερικὸ καὶ πρόσκαιρο, καὶ θὰ προκαλοῦσε σχίσμα καὶ γενικὴ ἀναστάτωση μεταξὺ τῶν Ὀρθοδόξων. Διότι ἀσφαλῶς δὲν θὰ ἦταν ἐπιθυμητὴ σὲ κανένα πραγματικὸ καὶ συνετὸ Ὀρθόδοξο, προκειμένου νὰ παραδεχθῇ ὡς ὀρθά, δόγματα αἱρετικὰ καὶ θεσμοὺς ποὺ ἀποκρούει ἡ συνείδησίς του.
Ἡ ἀληθινὴ καὶ ἐπιθυμητὴ ἕνωσις τῶν δύο Ἐκκλησιῶν θὰ μποροῦσε νὰ ἐπέλθῃ μόνον ὅταν ἡ Παπικὴ Ἐκκλησία, ἡ ὁποία ἔχει δημιουργήσει τὸ μεγάλο χάσμα μεταξὺ τῶν δύο Ἐκκλησιῶν, παραδεχθῇ τὴν ἐνοχή της γιὰ τὸ χάσμα αὐτό, καὶ ἐν συνεχείᾳ ἀποβάλῃ τὰ αἱρετικά της δόγματα καὶ τὶς ἄλλες παράνομες καινοτομίες ποὺ ἀνέφερα, καὶ ἀπαρνηθῇ τὸ κοσμικό της πνεῦμα.
Ἕως τώρα ὅμως δὲν ὑπάρχει καμμιὰ ἔνδειξις, ὅτι ἔχει κάνει αὐτὸ ἢ ὅτι σκοπεύει νὰ τὸ κάνῃ. Στὶς δηλώσεις μάλιστα ποὺ ἔκαμε ὁ νέος Πάπας στοὺς Ἁγίους Τόπους ἐτόνισε, ὅτι δὲν πρόκειται ἡ Ἐκκλησία του νὰ θυσιάσῃ καμιὰ ἀπὸ τὶς «ἀλήθειες» της, δηλαδὴ τὰ αἱρετικά της δόγματα καὶ τὶς ἄλλες ἀντικανονικὲς καὶ παράνομες καινοτομίες της χάριν τῆς ἑνώσεως.
Πρέπει νὰ τονίσω ἐδῶ, ὅτι ματαιοπονοῦν τόσον ἐκεῖνοι μεταξὺ τῶν Ὀρθόδοξων ὅσον καὶ ἐκεῖνοι τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν, ποὺ ἐπιδιώκουν τὴν ἕνωση τῶν δύο Ἐκκλησιῶν, καὶ συνάμα παραγνωρίζουν τὶς οὐσιώδεις δογματικὲς καὶἄλλες διαφορὲς ποὺ χωρίζουν τὶς δύο Ἐκκλησίες. Εἰς τί θὰ ὠφελήσῃ ἡ ἐξωτερικὴ ἕνωσις ἢ ἑνότης, τὴν στιγμὴ κατὰ τὴν ὁποία χάσμα μέγα χωρίζει ἐσωτερικῶς τὰ μέλη τῶν δύο Ἐκκλησιῶν; Ἡ πραγματικὴ ἕνωσις τῶν δύο Ἐκκλησιῶν δὲν μπορεῖ νὰ ἐπέλθῃ διὰ τῆς παραγνωρίσεως τῶν σπουδαίων διαφορῶν ποὺ χωρίζουν τὶς δύο Ἐκκλησίες, καὶ τῆς ἀνακηρύξεως ἑνὸς ἀνθρώπου, τοῦ Πάπα, ὡς τοῦ συνδετικοῦ κρίκου τῶν Ἐκκλησιῶν· ἀλλὰ διὰ τῆς αὐτῆς πίστεως, τῆς αὐτῆς ἐλπίδος, τῆς αὐτῆς ἀγάπης, καὶ τῆς αὐτῆς λατρείας.
Ὁ ἅγιος Νεκτάριος γράφει: «Ἡ ἑνότης εἶναι ἐσωτερική, μυστική, ἄμεσος… καὶ οὐδενὸς δεῖται ἐξωτερικοῦ συνδέσμου».
Στὴν ἀρχὴ τῆς ὁμιλίας μου ἀνέφερα τὴν συνάντηση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου μὲ τὸν Πάπα στοὺς Ἁγίους Τόπους, καὶ τὶς δηλώσεις τοῦ Πατριάρχου περὶ ἐνδεχομένης ἑνώσεως τῶν δύο Ἐκκλησιῶν. Σχετικὰ μὲ τὸ ζήτημα τῆς ἑνώσεως, τὸ ἰταλικὸ Πρακτορεῖο Εἰδήσεων «Ἄνσα» ἀποδίδει στὸν Πατριάρχη τὴν ἑξῆς δήλωση: «Ἡμεῖς», εἶπε ὁ Πατριάρχης, «οὐδὲν βλέπομεν πρόσκομμα εἰς τὴν ὁδὸν τῆς ἑνώσεως τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης μὲ τὴν Ἐκκλησίαν τῆς Ἀνατολῆς… Δὲν βλέπομεν πρόσκομμα, διὰ τὸν ἁπλούστατον λόγον ὅτι τοιαῦτα προσκόμματα δὲν ὑφίστανται» (ΤΥΠΟΣ Ἑλληνικὸς – Ὀρθόδοξος, Ἰαν. 1964, σ. 4). Ἡ δήλωσις ὅμως αὐτὴ ἔρχεται σὲ σύγκρουση μὲ αὐτὰ ποὺ λέγουν γιὰ τὴν Παπικὴ Ἐκκλησία ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὁ ἅγιος Νεκτάριος, οἱ μεγάλοι Διδάσκαλοι τοῦ Γένους καὶ διαπρεπεῖς θεολόγοι ὡς οἱ Εὐγένιος Βούλγαρις, Νικηφόρος Θεοτόκης καὶ Ἀθανάσιος ὁ Πάριος, ὅπως εἴχαμε τὴν εὐκαιρία νὰ δοῦμε.
Ἰδιαίτερη σημασία ἀναφορικῶς μὲ τὴν δήλωση τοῦ Πατριάρχου ἔχουν ὅσα λέγουν ἐπὶ τοῦ θέματός μας ὁ Νικόδημος καὶ ὁ Νεκτάριος, διότι ὁ ἴδιος ὁ Πατριάρχης μαζὶ μὲ τὴν Σύνοδό του ἔχει ἀνακηρύξει τὸν Νικόδημο καὶ τὸν Νεκτάριο Ἁγίους. Ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης βρίσκεται μπροστὰ σ᾿ ἕνα σοβαρώτατο δίλημμα: Ἂν ἔχει δίκαιο στὶς δηλώσεις του, ὅτι δὲν ὑφίστανται προσκόμματα στὴν ὁδὸ τῆς ἑνώσεως τῶν δύο Ἐκκλησιῶν, τότε ψεύδονται οἱ δύο αὐτοὶ Ἅγιοι, ὅταν ὑποστηρίζουν, ὅτι ὑπάρχουν πολλὰ καὶ πολὺ σοβαρὰ προσκόμματα. Ἂν ὅμως ψεύδωνται οἱ Ἅγιοι, τότε δὲν εἶναι πραγματικοὶ Ἅγιοι, καὶ ὁ Πατριάρχης ἔσφαλε ὅταν τοὺς ἀνεκήρυξε Ἁγίους. Ἂν ὅμως ὁ Νικόδημος καὶ ὁ Νεκτάριος εἶναι πραγματικοὶ Ἅγιοι καὶ στῦλοι τῆς Ὀρθοδοξίας -καθὼς πιστεύουν ὅλοι οἱ εὐσεβεῖς Ὀρθόδοξοι χριστιανοί- τότε οἱ δηλώσεις τοῦ Πατριάρχου δὲν μποροῦν νὰ εἶναι ὀρθές.
Κλείνω τὴν ὁμιλία μου μὲ τὴν ἑξῆς παρατήρηση: Μία καινοτομία, τὸ filioque, «ἤρκεσε νὰ σχίσῃ τοὺς Δυτικοὺς ἀπὸ τοὺς Ἀνατολικούς». Σήμερα, ὅπου μὲ τὸ πέρασμα τῶν αἰώνων ἔχουν προστεθῆ στὴν μία αὐτὴ αἱρετικὴ καινοτομία τόσες ἄλλες, δημιουργήματα κι αὐτὲς τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας, βλέπομε ἕναν Ὀρθόδοξο Πατριάρχη νὰ ἐπιδιώκῃ τὴν ἕνωση τῶν Ἐκκλησιῶν. Φαινόμενο παραδοξότατο καὶ ἀκατανόητο, ἂν τὸ κρίνωμε μὲ κριτήρια πνευματικά, Ὀρθόδοξα.
Σημ. Π.Ο.Ε.: Ἡ πάντοτε φλέγουσα ἐπικαιρότης τοῦ θέματος καὶ τὸ περισπούδαστον τῆς δημοσιευθείσης εἰς τὴν ἐφημερίδα ἡμῶν («ΤΥΠΟΣ Ἑλληνικὸς – Ὀρθόδοξος», Μάϊος καὶ Ἰούνιος 1964) διαλέξεως, τοῦ εὐλαβοῦς καὶ διακεκριμένου καθηγητοῦ κ. Κ. Καβαρνοῦ, ἐπέβαλε τὴν ἀναδημοσίευσιν αὐτῆς εἰς τὸ παρὸν τεῦχος. Ἐπὶ τῇ εὐκαιρίᾳ ἐκφράζομεν πρὸς αὐτὸν καὶ πάλιν τὰς θερμὰς εὐχαριστίας μας.

ΑΠΟ ΑΝΑΒΑΣΕΙΣ

Ο ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΙΛΙΟΥ κ. ΑΘΗΝΑΓΟΡΑΣ ΩΡΓΑΝΩΣΕ ΣΥΜΠΡΟΣΕΥΧΑΣ ΜΕ ΠΑΠΙΚΟΥΣ

Εἰς τήν ἱστοσελίδα «Ὀρθόδοξον Παρατηρητήριον» ἀπεκαλύφθη τήν 19ην Ἰουλίου ὅτι ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Ἰλίου κ. Ἀθηναγόρας, ὁ ὁποῖος συνεπλήρωσεν ἕν ἔτος εἰς τόν θρόνον του, ὠργάνωσε συμπροσ ευχάς μετά τῶν Παπικῶν εἰς τόν Ἱερόν Ναόν Ἁγίου Γεωργίου Καματεροῦ. Τό «Παρατηρητήριον» ὑποστηρίζει ὅτι ὁ Σεβ. Μητροπολίτης ἀπήτησε νά εἶναι παρόντες οἱ κληρικοί τῆς Ἱ. Μητροπόλεως. Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης ἠμπορεῖ νά μή ἔχη κάμνει ἔργον ἐπί ἕν ἔτος, λαμβάνει ὅμως «ἄριστα» εἰς τήν προώθησιν τοῦ Οἰκουμενισμοῦ καί εἰς τήν ἐξάρτησιν τῆς Τοπικῆς Ἐκκλησίας του ἀπό τούς Παπικούς. Τό «Παρατηρητήριον» συνδέει τήν συμπροσευχήν μετά τῶν Λατίνων εἰς τόν Ἅγ. Γεώργιον Καματεροῦ μέ τά ὅσα ἔγιναν εἰς τόν Ἅγιον Παντελεήμονα Ἀχαρνῶν (μπουζούκια κ.λπ) καί σχολιάζει τήν 19ην Ἰουνίου τά ἀκόλουθα:
«Πρίν τρεῖς ἡμέρες, ὅπως μᾶς πληροφόρησαν ἀγανακτισμένοι ἐνορίτες τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Ἰλίου, πού πῆγαν στήν ἀκολουθία τοῦ ἑσπερινοῦ, γέμισε ὁ ἱ. ναός τους ἀπό Λατίνους καρδινάλιους, οἱ ὁποῖοι “συμπροσευχήθηκαν” μέ ὅλους σχεδόν τούς Ἱερεῖς τῆς Μητροπόλεως Ἰλίου, ἡ παρουσία τῶν ὁποίων ἦταν “ἐπιβεβλημένη” ἀπό τόν γνωστό Μητροπολίτη Ἰλίου κ. Ἀθηναγόρα Δικαιάκο. Σέ ἄλλες ἐποχές, τότε δηλαδή πού ὁ ἁπλός καί ἀμόρφωτος φτωχός λαός δέν ἦταν ἀκατήχητος καί πού ἡ ἐνοριακή ζωή ἔπαιζε πρωτεύοντα ρόλο στήν ζωήν του, δέν θά τολμοῦσε κανένας παπάς ἤ Δεσπότης νά κουβαλήσει μέσα σέ ἐκκλησία οὔτε Λατίνους, οὔτε μπουζουκτσῆδες καί θεατρίνες. Ἄν συνέβαιναν πρὶν π.χ. 50 χρόνια αὐτὰ τὰ οἰκουμενιστικὰ πάρτυ στὸν Ἱερὸ χῶρο ἑνός Ὀρθόδοξου Ἱ. Ναοῦ, δὲν θὰ ἔβρισκαν μέρος νὰ κρυφτοῦν οἱ μελιστάλακτοι καὶ ἀγαπολόγοι περιπατητὲς τῆς Μυκόνου.
Μία μικρὴ ὁμάδα πεμπτοφαλαγγιτῶν τῆς Νέας Ἐποχῆς ἔχει καταφέρει μὲ τὴν ἀνοχὴ τοῦ ἁπλοῦ
λαοῦ καὶ τὴν ὑποστήριξη ἂν ὄχι συνενοχὴ μερικῶν ἐκ τῆς Ἱεραρχίας, νὰ ἐπιβάλλει διά τῆς πλαγίας ὁδοῦ τὴν μερικὴ καὶ ἄτυπη ψευδοένωση μεταξὺ τῆς ἀληθινῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ παπικοῦ θρησκευτικοῦ καὶ αἱρετικοῦ μορφώματος τῶν Λατίνων».

Σημ. «Ο.Τ.»:
Ὁ «Ο.Τ.» ἐξεπλάγη ἀπὸ τὴν ἀποκάλυψιν τοῦ «Ὀρθοδόξου Παρατηρητηρίου» καὶ ἀναμένει τὴν οἱανδήποτε ἀπάντησιν τοῦ Σεβασμιωτάτου κ.κ. Ἀθηναγόρου, τὴν ὁποίαν καὶ θὰ δημοσιεύση.

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ ΑΡ. ΦΥΛ. 1888

Ιωάννης Τάτσης, Βίαιος αποσχηματισμός και οικειοθελής μετασχηματισμός κληρικών

του Ιωάννη Τάτση, Θεολόγου

Στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης η επικράτηση αθεϊστικών κομμουνιστικών καθεστώτων συνοδεύτηκε από σκληρούς διωγμούς των Χριστιανών, κληρικών και λαϊκών. Όσοι κληρικοί δεν δολοφονήθηκαν ή δεν φυλακίστηκαν, αποσχηματίστηκαν βιαίως. Τους έκοψαν τα μακριά μαλλιά, τους ξύρισαν τα γένια και τους ανάγκασαν να ντύνονται με ενδύματα κοσμικών ανδρών. Οι πράξεις αυτές στόχευαν στον εξευτελισμό και την ταπείνωση των ορθόδοξων κληρικών.

Στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, στις μέρες μας παρατηρείται ένα άλλο τουλάχιστον παράδοξο φαινόμενο. Ορθόδοξοι κληρικοί ανήκοντες στις Μητροπόλεις των ευρωπαϊκών χωρών συνηθίζουν με μεγάλη ευκολία να απεκδύονται το τιμημένο ράσο και να κάνουν επίσημες εμφανίσεις φορώντας κοστούμι… Χαρακτηριστικές δύο περιπτώσεις επισκόπων, ο Μητροπολίτης Γαλλίας Εμμανουήλ και ο βοηθός επίσκοπος Σινώπης Αθηναγόρας. Και οι δύο, πρωτεργάτες σε πάσης φύσεως οικουμενιστικές δράσεις, εμφανίζονται συχνά με κοστούμι και μοναδικό εξωτερικό γνώρισμα της αρχιερωσύνης τους ένα κολάρο. Τραγελαφική τελευταία κοινή τους εμφάνιση στο Βατικανό όταν απεσταλμένοι του Οικουμενικού Πατριαρχείου για την εορτή των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου φωτογραφήθηκαν μαζί με καρδιναλίους του Πάπα φορώντας μόνο κοστούμι.

Ποια αλήθεια είναι η αιτία των μετασχηματισμών αυτών των κληρικών; Τι τους οδηγεί στην αποβολή του ράσου και την αντικατάστασή του από κοστούμι; Πρόκειται για ένα είδος ακραίας εκκοσμίκευσης; Ή μήπως αυτή η τακτική είναι μέρος του οικουμενιστικού χαμαιλεοντισμού*; Γιατί ως γνωστόν οι Οικουμενιστές συνηθίζουν να συμπεριφέρονται ως Ορθόδοξοι και παραδοσιακοί όταν βρίσκονται μεταξύ Ορθοδόξων, ως φιλοπαπικοί μεταξύ των Παπικών χωρίς να διστάζουν ακόμη και να προσκυνούν ταπεινά την δεξιά του Πάπα, ως προτεσταντίζοντες μεταξύ των Προτεσταντών κ.ο.κ.

Ίσως κάποιοι αντιτείνουν την γνωστή λαϊκή ρήση «τα ράσα δεν κάνουν τον παπά». Συμφωνώ. Μόνο που ο ορθόδοξος παπάς δεν αποχωρίζεται τα ράσα του ποτέ.

*Ο χαμαιλέων ως γνωστόν είναι ερπετό το οποίο έχει την ικανότητα να αλλάζει χρώμα ανάλογα με τον περιβάλλον του.

Θρησκευτικά

Ιωάννης Μαρκάς, Επίσκοποι του Οικουμενικού Θρόνου «υπερβαίνουν τους Πατέρες» στην πράξη

ΕΠΙΣΚΟΠΟΙ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΘΡΟΝΟΥ

«ΥΠΕΡΒΑΙΝΟΥΝ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ» ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ

Γράφει ο Ιωάννης Ν. Μαρκάς

Για μια ακόμη χρονιά το πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, απέστειλε επίσημη αντιπροσωπεία στο Βατικανό, εξ αφορμής της «θρονικής» εορτής της ρωμαιοκαθολικής «εκκλησίας», στην εορτή δηλαδή των πρωτοκορυφαίων αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Η εν λόγω αντιπροσωπεία, η οποία αποτελούνταν απο τον Μητροπολίτη Γαλλίας Εμμανουήλ, Διευθυντή του Γραφείου της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και υπεύθυνο για την παρακολούθηση των διαθρησκειακών διαλόγων, τον Επίσκοπο Σινώπης Αθηναγόρα, τον βοηθό Επίσκοπο του Μητροπολίτη Βελγίου και τον Αρχιμανδρίτη Μάξιμο, Πρωτοσύγκελλο της Μητροπόλεως Ελβετίας, έγινε δεκτή με ιδιαίτερες τιμές ακόμα και από τον ίδιο τον πάπα Βενέδικτο 16ο. Οι ορθόδοξοι μητροπολίτες με τη σειρά τους, καταγοητευμένοι προφανώς από τον «επίσκοπο» Ρώμης, έσπευσαν να ασπαστούν (!) την δεξιά του, αναγνωρίζοντάς τον ως κανονικό επίσκοπο μιας κανονικής εκκλησίας… Η ενέργειά τους αυτή, για όσους παρακολουθούν στενά τις εκδηλώσεις των οικουμενιστών, μόνο έκπληξη δεν προκάλεσε, αφού πρόκειται για ενέργειες που διαρκώς επαναλαμβάνονται τα τελευταία έτη. Οι ίδιοι όμως, όπως και το οικουμενικό πατριαρχείο που τους καλύπτει, δεν έχουν το σθένος να πληροφορήσουν τον πιστό λαό, για όλες αυτές τις κινήσεις που εκδηλώνουν στην πράξη. Αντιθέτως, συνεχίζουν να κοροϊδεύουν τους πάντες λέγοντας συνεχώς το ίδιο «τροπάριο», ότι δηλαδή η εκκλησία «δεν πρέπει να είναι ναρκισσευόμενη και αποκλεισμένη από τις υπόλοιπες χριστιανικές ομολογίες», και ότι ως «κατέχουσα την αλήθεια πρέπει να δίδει τη μαρτυρία της στους ετερόδοξους και ετερόθρησκους».

Και για του λόγου το αληθές, ιδού πως «παίζουν» με τη νοημοσύνη μας οι οικουμενιστές, αρκεί να θυμηθούμε τί δήλωνε «καθησυχαστικά» ο ίδιος ο πατριάρχης Βαρθολομαίος, τον Αύγουστο του 2008, στην Ιερή Κοινότητα του Αγίου Όρους: «η βαθυτάτη πεποίθηση ημών ότι ημείς έχομεν το πλήρωμα της αληθείας και της χάριτος και η ορθόδοξος εκκλησία είναι αυτή μόνη η μία αγία καθολική και αποστολική εκκλησία του Χριστού μάς δημιουργεί την υποχρέωσιν να είμεθα εν διαλόγω μετά των ετεροδόξων διά να φανερώσωμεν εις αυτούς τας ρίζας των και την πνευματικήν καταγωγήν των και να τους βοηθήσωμεν να επανεύρουν τον παλαιόν εν τη ακριβεία της πίστεως, της λατρείας και της ασκητικής πνευματικότητος εαυτόν των. Ουδέν θυσιάζομεν και τίποτε δεν απεμπολούμεν». Πώς όμως άραγε εννοεί ο παναγιώτατος αυτή «τη φανέρωση της ρίζας και της πνευματικής καταγωγής των ετεροδόξων», όταν ο ίδιος και οι απεσταλμένοι του, όλους αυτούς τους νομιμοποιούν και τους αποδέχονται ως «εκκλησίες» και «επισκόπους»; Μήπως ήρθε η ώρα επιτέλους να πάψει να ομιλεί διχαλωτά και να σταθεί με ειλικρίνεια απέναντι στους πιστούς; Διότι όσο συνεχίζει τοιούτος και οι όμοιοί του αυτόν τον ολισθηρό δρόμο που οδηγεί στην παναίρεση του οικουμενισμού, ας μην τους φταίνε μετά οι «φανατικοί» και οι «ζηλωτές», όπως χαρακτηρίζουν άπαντες όσους αντιδράνε σε αυτή την ολοφάνερη κοροϊδία. Είναι ποτέ δυνατόν ορθόδοξοι κληρικοί να φιλούν το χέρι του πάπα, τον οποίο οι Άγιοι Πατέρες έχουν κατατάξει στους αιρεσιάρχες της οικουμένης; Και όμως είναι, καθότι όλοι οι οικουμενιστές διαπνέονται από το εκσυγχρονιστικό δόγμα της «υπέρβασης των Πατέρων». Δηλαδή, αν απεμπολούσαμε και θυσιάζαμε, τί παραπάνω άραγε θα βλέπαμε;

ΑΠΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ

Φώτης Κόντογλου, Τὸ ράσο καὶ τὰ γένεια

Τὸ ράσο καὶ τὰ γένεια

Του Φώτη Κόντογλου

(ἀπὸ τὸ Ἀσάλευτο Θεμέλιο, Ἀκρίτας 1996)

Πολλὰ ἔχουν γραφῇ γιὰ τὰ ράσα καὶ τὰ γένια τῶν κληρικῶν. Οἱ περισσότεροι ἀπ᾿ ἐκείνους ποὺ δὲν τὰ χωνεύουνε, εἶναι κάποιοι ποὺ θέλουνε νὰ φαίνουνται ἐλεύθεροι καὶ νεωτεριστικὰ πνεύματα. Αὐτοὶ ὅλοι εἶναι πάντα «πρακτικοὶ» ἄθρωποι, ποὺ κρίνουνε τὰ τῆς θρησκείας μὲ τὸ πρακτικὸ καὶ πεζὸ μυαλό τους, ἐνῷ ἡ χριστιανικὴ θρησκεία δὲν ἔχει καμιὰ σχέση μὲ τὰ πρακτικὰ μυαλά, γιατὶ εἶναι ἡ βαθύτερη ποίηση, ἡ ἄβυσσο τῆς ποίησης. Ἡ κακοδαιμονία τῆς Ἐκκλησίας μας ἔχει τὴν αἰτία της, κατὰ τὴν γνώμη μου, στὸ ὅτι λείψανε ἀπ᾿ αὐτὴν οἱ ποιητικὲς ψυχές, μὲ τὴν πραγματικὴ σημαία τῆς ποίησης, καὶ γέμισε ἀπὸ «πρακτικούς ἀνθρώπους, ἤγουν ἀπὸ ξεραΐλα καὶ τὸ μέγα ἔλεος…

Νὰ βάλῃ κανεὶς μὲ τὸν νοῦ του καὶ ν᾿ ἀπορήσῃ τί σχέση ἔχουν αὐτοὶ οἱ «θετικοὶ καὶ πρακτικοὶ» ἄνθρωποι, οἱ λεγόμενοι φρόνιμοι καὶ ἔξυπνοι, μὲ τὸν Χριστό, ποὺ εἶπε τὰ παρακάτω λόγια: Ἂν δὲν γυρίσετε πίσω καὶ γίνετε σὰν τὰ παιδιά, δὲν θὰ μπεῖτε στὴν βασιλεία τῶν οὐρανῶν.- μὴν φροντίζετε τί θὰ φᾶτε καὶ τί θὰ πιῆτε καὶ τί ροῦχο θὰ φορέσετε.- Ἐγὼ σᾶς λέγω μὴν ἀντισταθεῖτε στὸν πονηρό, ἀλλὰ ὅποιος σὲ χτυπήσει ἀπὸ τὸ δεξὶ μάγουλό σου, στρέψε καὶ τ᾿ ἄλλο.- Μακάριοι ὅσοι καταδιώκονται γιὰ μένα. – Ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθρούς σας.- Μὴ θησαυρίζετε θησαυροὺς ἀπάνω στὴ γῆ.- Ἐμπᾶτε ἀπὸ τὴν στενὴ πύλη, γιατὶ εἶναι στενὸς καὶ θλιμμένος, ὁ δρόμος ποὺ πηγαίνει στὴ ζωή, κ᾿ εἶναι λίγοι ποὺ τὸν βρίσκουνε.- Ἀφῆστε τοὺς νεκροὺς νὰ θάψουν τοὺς πεθαμένους τους.- Δὲν ἦλθα νὰ φέρω εἰρήνη ἀλλὰ μάχαιρα.- Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ παίρνεται μὲ τὴ βία κ᾿ οἱ βιαστὲς τὴν ἀρπάζουνε».

Ποιὰ σχέση μποροῦνε νὰ ἔχουνε αὐτὰ τὰ πράγματα κι᾿ ἄλλα πολλὰ ποῦ εἶπε ὁ Χριστός, μὲ τὸ πρακτικὸ μυαλό; Τὸ πρακτικὸ μυαλὸ κοιτάζει ποιὸ εἶναι τὸ συμφέρον καὶ τὸ ὠφέλιμο γιὰ τὴν ὑλικὴ ζωὴ καὶ γιὰ τὴν ἀσφάλειά της· δὲ μπορεῖ νὰ πετάξει ἐλεύθερο ἐκεῖ ποὺ τὸ καλεῖ ὁ Χριστός. Μιὰ θρησκεία ποὺ παραγγέλνει κάποια πράγματα ποὺ εἶναι ὁλότελα ἀνάποδα ἀπὸ ὅ,τι νοιώθει τὸ πρακτικὸ μυαλό, μπορεῖ νὰ εἶναι γιὰ πρακτικοὺς ἀνθρώπους; Πῶς νὰ παραδεχθῇ ὁ πρακτικὸς ἄνθρωπος πὼς δὲν ὠφελεῖται σὲ τίποτα ἂν κερδίσῃ τὸν κόσμον ὅλον; Πῶς, αὐτὸς ὁ θετικὸς ἄνθρωπος νὰ θυσιάσει ὅλα τὰ χεροπιαστὰ τούτου τοῦ κόσμου, κυνηγώντας τοὺς ἴσκιους τῆς μέλλουσας ζωῆς; «Οἱ βιαστὲς ἁρπάζουνε τὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ», λέγει ὁ Χριστός. Μπορεῖ νὰ εἶναι βιαστὴς ὁ πρακτικὸς ἄνθρωπος, ποὺ τὰ μετρὰ ὅλα καὶ δὲν ριψοκινδυνεύει ποτέ; Πρακτικοὶ ἤτανε οἱ Φαρισαῖοι, οἱ Ρωμαῖοι, ὁ ἴδιος ὁ Ἰούδας, ποὺ φρόντιζε τόσο πολὺ γιὰ τὸ γλωσσοκόμο. Ὁ πρακτικὸς ἄνθρωπος δὲ μπορεῖ νὰ μὴν εἶναι καχύποπτος, πονηρός, κι᾿ ὁ Χριστὸς εἶπε στοὺς Ἰουδαίους: «Πῶς μπορεῖτε νὰ μιλᾶτε ἀγαθά, ἀφοῦ εἶστε πονηροί»; Ἡ Σαμαρείτιδα δὲ καταλάβαινε τί τῆς ἔλεγε ὁ Χριστός, ἐπειδὴ τὸ μυαλό της ἤτανε πρακτικό, καὶ σὲ καιρὸ ποὺ τῆς μιλοῦσε γιὰ «τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν τὸ ἀλλόμενον εἰς ζωὴν αἰώνιον», αὐτὴ μιλοῦσε γιὰ τὸ φυσικὸ νερό, «γιὰ νὰ μὴ διψᾷ, καὶ νὰ πηγαίνῃ στὸ πηγάδι νὰ τ᾿ ἀνεβάζῃ μὲ τὸν κουβᾶ», «ἵνα μὴ διψῶ, μηδὲ ἔρχομαι ἐνθάδε ἀντλεῖν».

Πρακτικοὶ ἤτανε οἱ Ἑβραῖοι τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, κολλημένοι στὸ ἐπίγειο συμφέρον, καὶ γι᾿ αὐτό, ὅσα τοὺς ὑποσχέθηκε ὁ Θεός, τὶς «επαγγελίες», τὶς καταλαβαίνανε γιὰ ὑλικές με τὸ ὑλικὸ φρόνημά τους…

Λοιπόν, οἱ πρακτικοὶ ἄνθρωποι, ποὺ εἶναι καὶ μικρολόγοι, τὰ ζητήματα τῆς θρησκείας τὰ βλέπουνε καὶ τὰ κρίνουνε μὲ τὸν ὠφελιμιστικὸν τρόπο ποὺ δουλεύει τὸ μυαλό τους. Αὐτοὶ εἶναι ποὺ ἀγαπᾶνε τὶς καινοτομίες στὴ λατρεία καὶ σὲ ὅλα τὰ ἐκκλησιαστικὰ πράγματα. Αὐτοὶ θέλουνε τὴ συντόμεψη τῶν ἀκολουθιῶν, αὐτοὶ δείχνουνε ὑπερβολικὴ φροντίδα γιὰ τὰ ἀναπαυτικὰ καθίσματα τοῦ ναοῦ, γιὰ τὴν ἐξωτερικὴ τάξη καὶ καθαριότητα, γιὰ τὸν συγχρονισμὸ τῆς λατρείας μὲ εὐρωπαϊκὴ μουσική, μὲ φυσικὴ σαρκικὴ εἰκονογράφηση, μὲ τὴν ἀλλαγὴ τοῦ κάθε τί ποὺ βαστᾶ ἀπὸ τὴν παράδοση, μὲ τὴν κατάργηση τελετουργικῶν διατάξεων, καὶ τέλος, μὲ τὴν ἀλλαγὴ τῆς ἐξωτερικῆς μορφῆς τῶν κληρικῶν: Κατὰ τὴν γνώμη τους τὸ ράσο πρέπει νὰ καταργηθῇ, κι᾿ ὁ παπὰς νὰ φορᾷ πανταλόνι καὶ σακκάκι ὅπως ὅλοι οἱ ἄνδρες, πρέπει οἱ ἱερεῖς νὰ κόψουν τὰ μαλλιὰ καὶ τὰ γένεια τους, νὰ ξουρίσουνε τὸ μουστάκι τους, «για νὰ εἶναι καθαροί». Βλέπετε πὼς οἱ πρακτικοὶ ἄνθρωποι προσέχουνε πολύ, ὅπως εἶπα καὶ πρίν, «τὸ ἔξωθεν τοῦ ποτηρίου καὶ τῆς παροψίδος». Λοιπόν, μὲ τὶς σοφὲς καὶ βαθυστόχαστες ὑποδείξεις τους δὲν θὰ εἶναι παραμελημένοι καὶ λεροὶ σὰν τὸν ἅγιο Γιάννη, σὰν τὸν ἅγιο Ἀντώνιο, σὰν τὸν ἅγιο Χρυσόστομο, σὰν τὸν ἅγιο Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλὸ μὲ τὴν γιδότριχα, ἀλλὰ θὰ κάνουνε ταχτικὰ τὸ μπάνιο τους, θὰ συχνοξουρίζονται, καὶ θὰ μοσκοβολοῦνε, ὅπως ὅλοι οἱ σημερινοὶ πολιτισμένοι, ἀκόμα κ᾿ οἱ γκάγκστερς, οἱ μεγάλοι ἀπατεῶνες, οἱ ἄνθρωποι τῶν πάρτυ, τῶν ἱπποδρομίων, τῶν πλάζ, κλπ.

Ἔγραψα πολλὲς φορὲς γιὰ τὴν περιβολὴ τῶν ἱερωμένων καὶ γιὰ τὴν ἐξωτερικὴ ὄψη τους, ἀπ᾿ ἀφορμὴ κάποιων «πρακτικῶν» νεωτεριστῶν ποὺ κόπτονται γιὰ «την ἀναχρονιστικὴ καὶ βάρβαρη ἀμφίεσή τους καὶ γιὰ τὴν ἀσχήμια (πόση εὐαισθησία καὶ καιλαισθησία!) τῶν μαλλιῶν καὶ τῶν γενιῶν των». Δὲν θὰ ξαναγράψω ὅσα ἔγραψα ἄλλη φορά, περασπίζοντας τὴν ἐξωτερικὴ μορφὴ τῶν κληρικῶν μας ἀπὸ τὴν ἄποψη τῆς παράδοσης.

Τοῦτο μονάχα θὰ πῶ τώρα σχετικὰ μὲ τὴν παράδοση στὸ ντύσιμο τοῦ κλήρου μας: Ἂς φαντασθῇ ὅποιος θέλει, ἂν μπορῇ νὰ σταθῇ πιὰ τίποτε ἑλληνικό, ἀπὸ τὴ μέρα ποὺ θὰ ἐμφανισθῇ ὁ παπὰς στὸ χωριὸ μὲ σακκάκι καὶ μὲ πανταλόνι, μὲ γραβάτα καὶ μὲ ρεπούμπλικα, ξουρισμένος καὶ μαδημένος, ὅπως εἶναι μερικοὶ ποὺ ἔρχουνται ἀπὸ τὸ ἐξωτερικό, καὶ ἀηδιάζει κανένας νὰ βλέπη ξουρισμένους σβέρκους, μάγουλα σὰν καθαρισμένα αὐγά, προγούλια, ἔκφραση τραπεζίτη ἢ ὀπερατὲρ τοῦ κινηματογράφου, χειρονομίες καὶ φωνὲς τῆς πιάτσας, κλπ.

Σήμερα θὰ πῶ λίγα λόγια μονάχα γιὰ τὸ ράσο καὶ γιὰ τὰ γένεια, «ἀπὸ αἰσθητικῆς ἀπόψεως», ὅπως λένε κ᾿ οἱ αἰσθητικοί, ἐπειδὴ οἱ νεωτεριστὲς ποὺ φωνάζουνε πῶς πρέπει νὰ καταργηθοῦνε, λένε πῶς ἀηδιάζουνε ἀπὸ τὴν ἀσχήμια τοῦ ράσου καὶ τῶν γενείων, καὶ πὼς ὅσα λένε τὰ λένε ἐν ὀνόματι «τῆς καλαισθησίας».

Καὶ πρῶτα – πρῶτα ποιὰ εἶναι ἡ καλαισθησία στὰ θρησκευτικὰ καὶ ἐκκλησιαστικὰ πράγματα; Σ᾿ αὐτὰ δὲν ὑπάρχει «καλαισθησία» κατὰ τὰ γοῦστα τοῦ κόσμου, ἀλλὰ εἶναι καλὸ καὶ ἔμορφο ὅ,τι εἶναι εὐπρεπὲς καὶ σεμνό, ὅ,τι εἶναι πρέπον στὸ πνευματικὸ ἀξίωμα τοῦ ἱερέως. Ὅπως ἡ μορφὴ ποὺ ἔχουνε τόσα ἀντικείμενα εἶναι σχετικὰ μὲ τὴν ἐκκλησία, κτίρια, εἰκόνες, ψαλμός, σκεύη, βιβλία, ἄμφια, ποὺ εἶναι τέτοια, ὥστε νὰ ἀνεβάζουν τὸν νοῦν καὶ τὴν καρδιὰ τοῦ πιστοῦ στὸν πνευματικὸ κόσμο, σὰν νὰ εἶναι σύμβολα ἱερὰ καὶ ὑπομνήματα στὸν λόγο τοῦ Θεοῦ, «ἀναγωγικὰ» ἀπὸ τὸν ὑλικὸ στὸν φθαρτὸ κόσμο στὸν πνευματικὸ καὶ ἄφθαρτον τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, ἔτσι καὶ ἡ ἀμφίεση κ᾿ ἡ ὄψη τῶν κληρικῶν, πρέπει νὰ δείχνῃ τὸ πνευματικὸ ἀξίωμά τους. Ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους ποὺ ζοῦσαν πρὸ Χριστοῦ, οἱ ἱερεῖς, οἱ μάντεις, οἱ πυθίες, εἴχανε ἰδιαίτερη στολὴ κ᾿ οἱ ἄντρες εἴχανε καὶ γένεια καὶ μαλλιά, ὥστε νὰ δυναμώνῃ μὲ τὴ μορφὴ καὶ τὸ πνευματικὸ ἐπιβάλλον τους. Οἱ Ἕλληνες ποὺ ἐκτιμήσανε τὴ μορφὴ μέχρι λατρείας, δίνανε μεγάλη προσοχὴ σ᾿ αὐτὰ ποὺ τὰ νομίζουνε «ἄνευ σημασίας καὶ πάρεργα» οἱ εὐρύνοες καὶ ἐλευθερόφρονες πρακτικοὶ χριστιανοὶ μὲ τὸ θετικὸ μυαλό τους. Τουλάχιστον δὲν φαντάζονται πὼς κ᾿ ἕνα λιοντάρι στὴ φυσική του κατάστασή του, ποὺ τὸ στόλισε ὁ Θεὸς μὲ τὴ μεγαλοπρέπεια τῆς χαίτης του, θὰ γίνη σὰν ἕνα ψωρόσκυλο, ἂν τὸ κουρέψουνε; Μήτε ἕνα τόσο πρακτικὸ πράγμα δὲν βάζουνε στὸν νοῦ τους αὐτοὶ οἱ «πρακτικοὶ» κύριοι; Μὰ τέτοια κεφάλια δὲν γεμίζουνε μήτε μὲ χίλια πράγματα ποὺ μπορεῖ νὰ πῇ κανένας ἀπάνω σ᾿ αὐτὸ τὸ θέμα.

Ἀλλὰ ὅπως εἶπα καὶ παραπάνω, ἂς πάρουμε τὸ πράγμα κι᾿ ἀπὸ τὴ μεριὰ «τῆς καλαισθησίας», γιατὶ τώρα τελευταῖα οἱ πρακτικοὶ νεωτεριστὲς γυρίσανε τὸ τραγούδι τοῦ ράσου καὶ τῶν γενειῶν στὴν αἰσθητική, ἴσως ἐπειδὴ ἡ ἐποχή μας ποὺ εἶναι ἡ πιὸ ἀκαλαίσθητη, δίνει μεγάλη σημασία στὴν «αἰσθητικὴ» καὶ στὸ «καλὸ γοῦστο».

Θά ῾θελα νὰ γράψω ἕνα φυλλάδιο ὁλόκληρο ποὺ νἄχῃ γιὰ τίτλο «Η ἀκαλαισθησία ὁμιλοῦσα περὶ αἰσθητκῆς». Νὰ τὸ γράψω μάλιστα στὴν καθαρεύουσα, ὥστε νὰ εἶναι σύμφωνο μὲ κείνους ποὺ μοῦ δώσανε ἀφορμὴ γιὰ νὰ γράψω.

Λοιπόν, ποιοὶ εἶναι αὐτοὶ ποὺ ἀποτροπιάζονται τὸ ράσο καὶ τοὺς γενειοφόρους ἱερεῖς, στὄνομα τῆς καλαισθησίας; Ἀπάντηση; Κατὰ κανόνα εἶναι οἱ πιὸ ἀκαλαίσθητοι, οἱ ἄνθρωποι τοῦ «κακοῦ γούστου», ποὺ δὲν ἔχουνε καμία σχέση μὲ τὴν τέχνη, καὶ μήτε κἂν μὲ τὴ συνηθισμένη καλαισθησία. Μπῆτε στὰ σπίτια τους καὶ στὰ γραφεῖα του καὶ θὰ φρίξετε. Ἀρχιτεκτονική, ἔπιπλα, εἰκόνες, βιβλία, βάζα, πολύφωτα, ὅλα σε σπρώχνουνε νὰ βγῇς ἔξω. Ἐκεῖνο ποὺ θὰ σοῦ κάνῃ τὴ μεγαλύτερη ἐντύπωση, εἶναι κανένα ἐλεεινὸ κάντρο μὲ ἐλεεινότερη κορνίζα, κρεμασμένο ἀπάνω ἀπὸ τὸ γραφεῖο ἢ ἀπὸ τὸ κρεβάτι, ποὺ θὰ παριστάνῃ κενέναν «γλυκὺν Ἰησοῦν» γεμάτον ζαχαρίνη, μ᾿ ἐκεῖνο τὸ μειδίαμα ποὺ παραγγέλνουν οἱ φωτογράφοι στοὺς πελάτες μπροστὰ στὸ φακό, μὲ ρεφλεδάκια στὸ πρόσωπο, μὲ μαλλιὰ ποὺ ἔχουνε γίνει μποῦκλες στὸ κομμωτήριο, μὲ κινηματογραφικὲς χειρονομίες κλπ.

Ὅποτε τυχαίνει νὰ συναπαντήσω κανέναν παπᾶ, καὶ πρὸ πάντων ἂν τύχῃ νὰ εἶναι εὐμορφάνθρωπος, στέκουμαι καὶ τὸν θαυμάζω γιὰ τὴν μεγαλοπρέπειά του, γιὰ τὸ ἐπιβάλλον καὶ μαζὶ γιὰ τὴν σεμνότητα ποὺ ἔχει ἡ ὄψη του, καὶ γιὰ τὴν ἐμπιστοσύνη ποὺ ἔχει τὸ παρουσιαστικὸ καὶ ἡ ἀμφίεσή του. Ἱερὸ πρόσωπο! Ἀλλὰ καὶ τί γραφικότητα ἔχει ὅλο τὸ παράστημά του. Εἶμαι ζωγράφος, τὸ μάτι μου εἶναι ἀκονισμένο στὸ τί εἶναι γενικὰ τὸ ἔμορφο, κι᾿ ὄχι μοναχὰ δὲν βρίσκω κανένα ψεγάδι ἀπάνω του, ἀλλὰ καὶ τὸν θαυμάζω. Καὶ νὰ συλλογίζεσαι πῶς ὑπάρχουν κάποιοι Ἕλληνες, καὶ θεολόγοι μάλιστα, ποὺ ξυνίζουνε τὰ μοῦτρα τους, ποὺ τὸν βρίσκουνε «ἀντιαισθητικόν»! Ἀντιαισθητικὸν βρίσκουνε τὸν Ὅμηρο, τὸν μάντη Τειρεσία, τὸν Μέντορα, τὸν Ἀχιλλέα μὲ τὰ μαῦρα στριφτὰ γένια, τὸν Θεμιστοκλῆ, τὸν ἅγιο Βασίλειο, τὸν ἅγιο Λουκιανὸ ποὺ τὸν εἶδε καὶ τἄχασε ὁ σκληρὸς Διοκλητιανός, τὸν ἅγιο Νικόλαο, τὸν Κωνσταντῖνο τὸν Παλαιολόγο, τὸν Θανάση Διάκο, τὸν Παπαφλέσσα, τὸν Ἡσαΐα Σαλώνων, τέλος βρίσκουνε ἄσχημο τὸν πνευματικὸ λέοντα μὲ τὴν φυσικὴ χαίτη του, καὶ ἔχουνε γιὰ ὄμορφον ἐκεῖνον τὸν μαδημένον, ποὺ εἶναι σὰν τὸ κριάρι ποὺ τὸ κουρέψανε καὶ γίνηκε ἀγνώριστο, μὲ τὰ στραβὰ ποδάρια του, μὲ τὸ λαιμὸ τῆς γαλοπούλας καὶ μὲ τὸ κωμικὸ μούσι! Μὴ χειρότερα! Ποὺ μπορεῖ νὰ φτάσῃ ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ ξιπασιὰ γιὰ νὰ φανῆ εὐρωπαϊσμένος! Ἐμεῖς ποὺ κάτι γομᾶμε ἀπὸ τέχνη, νοιώθουμε αὐτὰ τὰ αἰσθήματα, κ᾿ οἱ ἀπελέκητοι καὶ κακόγουστοι «ἀχαλοῦν γιὰ τὴν ἄκομψον καὶ βάρβαρον ἐμφάνισιν τῶν κληρικῶν»! Ποιοί; ἐκεῖνοι ποὺ τὸ μάτι τους θέλει νὰ βλέπει τριμμένα κι᾿ ἀνέκφραστα σχήματα.

Ἀλλὰ καὶ κακοφτιαγμένος νὰ εἶναι ὁ παπάς, μὲ τὸ ντύσιμό του παρουσιάζεται εὐπρεπισμένος, παρὰ ἂν φοροῦσε σακκάκια καὶ πανταλόνια: μὲ τὰ γένια καὶ τὰ μαλλιὰ κρύβονται οἱ ἀσχήμιες τοῦ κεφαλιοῦ, τὰ προγούλια, οἱ σβέρκοι, τὰ πλατειὰ χείλια, τὰ παχειὰ μάγουλα. Βάλε καὶ τὸ καλυμαύχι, ποὺ εἶναι ἕνα θαυμάσιο κάλυμμα, καὶ ποὺ γίνεται πιὸ θαυμάσιο με τὸ ἐπανωκαλύμμαυχο*. Τὰ κουσούρια (ἐλαττώματα) πάλι ποὺ ἔχει τυχὸν τὸ σῶμα ἑνὸς κληρικοῦ κρύβουνται καὶ μετασχηματίζονται ἀπὸ τὰ ράσα, οἱ κοιλιές, τὰ στραβὰ πόδια, τὰ μακρυὰ χέρια, ἡ καμπούρα, κ.ο.κ. Ὅλα ντύνουνται μὲ εὐπρέπεια καὶ πνευματικὴ ἀρχοντιά, μπροστὰ στὰ στενὰ καὶ στὰ μεσάτα των καθολικῶν, τὰ κλὸς καὶ τὰ μοδιστράδικα πλισσέ. Οἱ παπάδες μας εἶναι σὰν πνευματικοὶ ἄρχοντες. Δόξα σοι ὁ Θεὸς ποὺ βλέπουμε ἀκόμα τέτοιες βιβλικὲς μορφὲς στὸν αἰώνα τῆς μονοτονίας, τῆς ἀνέκφραστης ὁμοιομορφίας καὶ τῆς ἀντιπνευματικῆς πεζότητας! Ὡστόσο, κ᾿ ἐκεῖνοι ποὺ δὲν χωνεύουν τὰ μαλλιὰ καὶ τὰ ράσα, μιλοῦμε συχνὰ μὲ γεροντοκοριτσίστικη ἔκσταση γιὰ κάποιες «βιβλικές μορφές». Θέλεις μῆλον ἔπαρε, θέλεις κυδώνι λάβε, ποὺ λέγει καὶ ἡ παροιμία.

Τὸ πόσο στολίζουν τὰ γένεια ἕνα ἱερὸ πρόσωπο καὶ τοῦ δίνουνε εὐπρέπεια καὶ πνευματικὸ ἀξίωμα, τὸ δείχνει ἀνάμεσα σὲ ἄλλα καὶ τὸ ἄγαλμα τοῦ Μωϋσῇ ἀπὸ τὸν Μιχαὴλ Ἄγγελο. (Τὸ γράφω αὐτὸ γιὰ τοὺς δυτικόπληκτους). Ἐνῶ κατὰ τὴν ἀρχαία παράδοση ὁ Μωϋσῆς παριστάνεται σπανὸς μὲ λίγες ἀραιὲς τρίχες στὸ πηγούνι, ὁ Μιχαὴλ Ἄγγελος. δηλ. ἕνας τεχνίτης κατόλικος, ποὺ ἔβλεπε γύρω τοὺς ξουρισμένους κληρικούς, τὸν ἔκανε μὲ μακρυὰ καὶ μπλεγμένα γένεια καὶ μὲ πολλὰ σγουρὰ μαλλιά, γιὰ νὰ δώσῃ χαρακτήρα ὑπερανθρώπου καὶ ἱερατικόν, ὅπως στὸν Σαβαώθ, στοὺς Πατριάρχες καὶ στ᾿ ἄλλα σεβάσμια πρόσωπα τῆς Ἁγίας Γραφῆς.

Κάποιος γνωστός μου κληρικὸς ποὺ ταξίδεψε πρὶν ἀπὸ λίγα χρόνια στὴ Συρία καὶ στὸ Λίβανο, μοῦ ῾λεγε πῶς τοῦ εἶπε ἕνας ἀρχιμανδρίτης Σῦρος πὼς ὁ βασιλιὰς τῆς Ἰορδανίας Ἀβδουλλάχ, ἔλεγε στὸν μακαρίτη Πατριάρχη Ἀντιοχείας: «Ἐσεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι ἔχετε στὸ παρουσιαστικό σας κάποιο πράγμα ποὺ μᾶς κάνει, ἐμᾶς τοὺς μουσουλμάνους, νὰ νοιώθουμε σεβασμό. Ἐνῷ ἐκεῖνοι οἱ φραγκοπαπάδες μᾶς φαίνουνται σὰν πράκτορες ὑπόπτων ὑποθέσεων». Ἀλλὰ καὶ κάποιοι ἱερεῖς μας ποὺ πήγανε σὲ ξένες χῶρες χριστιανικὲς τῆς Εὐρώπης καὶ τῆς Ἀμερικῆς, μὲ τὰ ράσα καὶ τὰ γένεια, ὅπως κάνουνε ὁ Ρῶσοι, ἤτανε σεβάσμιοι γιὰ τοὺς ντόπιους, ἐνῶ στοὺς κουρεμένους φραγκοφορεμένους δικούς μας δὲν δείχνανε κανένα σεβασμὸ σὰν σὲ θρησκευτικοὺς ἀνθρώπους. Πολλοὶ ξένοι μοῦ τὸ τονίσανε αὐτό, καὶ γι᾿ αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία μας ποὺ στέλνει στὶς παροικίες παπάδες, ἔχει ξεπέσει στὴν συνείδηση τῶν ξένων. Ἐξ ἄλλου, τὸ κοστούμι κ᾿ ἡ γραβάτα ἔχει μεγάλη ἐπίδραση στὸ ἦθος τῶν κληρικῶν μας ποὺ τὰ φορᾶνε.**.

Ἕνας εὐλαβὴς ἱερεύς, γνωστός μου, μοῦ ἔλεγε πὼς ὅταν τὸ βράδυ βγάλῃ τὰ ράσα γιὰ νὰ κοιμηθῇ, δὲν γνωρίζει τὸν ἑαυτό του, καὶ θαρρεῖ πῶς ἡ θεία χάρη ποὺ νοιώθει ὅταν τὰ φορῇ, φεύγει ἀπὸ πάνω του.

Ὅπως ὁ ἀξιωματικὸς ἢ ὁ ἀστυνόμος ποὺ ὑπηρετεῖ τὴν ἐπίγεια ἐξουσία, φορεῖ τὴ στολή του γιὰ νὰ γνωρίζεται, ἔτσι κι᾿ ὁ ἱερωμένος, καὶ πολὺ περισσότερο, γιατὶ ὑπηρετεῖ τὴν οὐράνια ἐξουσία πρέπει νὰ φορεῖ τὴν στολή του, κι᾿ ὄχι νὰ ντρέπεται, ὅπως κάνουνε ἐκεῖνοι ποὺ δὲν θέλουν τὸ ράσο. Ἂν βγάζανε τὴν ἱερατικὴ περιβολή τους οἱ παπάδες καὶ βάζανε πολιτικά, θὰ βλέπανε τί περίπαιγμα θὰ παθαίνανε ἀπὸ τοὺς ἄθρησκους, προπάντων στὴν ἐπαρχία. Γιατὶ τὸ ράσο εἶναι ἀσπίδα.

Γιὰ τοῦτο, πῶς ἀλλοίμονο ἂν παρουσιασθῇ ὁ παπὰς στὸ χωριὸ μὲ πανταλόνια καὶ μὲ γραβάτα, καὶ τὸ καλοκαίρι μὲ κοντὰ μανίκια! Ὢ τί δυστυχία! Ὢ διάλυση τῶν πάντων! Τί Ἑλλάδα μπορεῖ νὰ σταθῇ πιά; Ὅλα θὰ διαλυθοῦνε. Ὁ παπὰς στὸ χωριὸ εἶναι σύμβολο. Σύμβολο θρησκευτικὸ καὶ ἐθνικό, ἂς εἶναι καὶ ἀγράμματος, ὁ πιὸ ἀπελέκητος. Τὸ ράσο θυμίζει στὸν λαὸ τὴν ἱστορία του, τὶς θυσίες του, τοὺς πόνους του, τὶς χαρές του, καὶ γι᾿ αὐτὸ τὸ ράσο τὸν ζεσταίνει, τοῦ δίνει φρόνημα, πίστη, πεποίθηση, ἐμπιστοσύνη κι᾿ ἀγάπη στὴ φυλή του. Αὐτοὶ ποὺ θέλουνε νὰ καταργήσουνε τὸ ράσο καὶ νὰ μοντερνίσουνε τὴν ἀρχαία ὄψη τοῦ παπᾶ, συλλογιστήκανε καλὰ τί ζητᾶνε; Ἂς ρωτήσουν τοὺς ξενητεμένους Ἕλληνες τί χαρὰ καὶ τί κατάνυξη νοιώθουν ὅταν ἀντικρύσουν, στὶς χῶρες ποὺ ζοῦν, κάποιον ἱερέα μας μὲ γένεια καὶ μὲ ράσο. Εἶδα κάπου νὰ γράφει ἕνας διάκος εὐσεβὴς ὅτι σὲ ἕνα γράμμα ποὺ ἔλαβε ἀπὸ ἕναν γνωστό του νέον, ἀλλὰ ἔγγαμον ἱερέα, ποὺ ὑπηρετεῖ στὴν Τασμανία τῆς Αὐστραλίας, ἔγραφε τὰ παρακάτω λόγια: «τὸ εὐχάριστο εἶναι ὅτι κατώρθωσα νὰ διατηρῶ τὰ ράσα καὶ τὰ γένειά μου, καὶ οὕτω ἀπολαμβάνω σεβασμοῦ καὶ πολλῆς ἐκτιμήσεως ἀπὸ τοὺς ὁμογενεῖς της Τασμανίας».

Ἀλλὰ ἂς γυρίσουμε γιὰ λίγο ἀκόμα σὲ ἐκείνους ποὺ δὲ μποροῦνε νὰ χωνέψουνε τὸ ράσο καὶ τὰ γένεια τῶν ἱερέων ἀπὸ τὴ μεγάλη «αἰσθητική» καλλιέργεια ποὺ ἔχουνε.

Ἕνας ἀπ᾿ αὐτούς, ποὺ εἶναι τώρα μακαρίτης κ᾿ ἤτανε τότε ποὺ ζοῦσε καθηγητὴς σπουδαῖος της Θεολογίας, μὲ προσκάλεσε στὸ σπίτι του γιὰ νὰ μοῦ δείξῃ τὰ «καλλιτεχνήματα» ποὺ εἶχε… Δὲν ἔβλεπα τὴν ὥρα καὶ τὴν στιγμὴ νὰ φύγω ἀπὸ κεῖ μέσα καὶ σὰν βγῆκα, ἔκανα τὸν σταυρό μου, ἀνασαίνοντας βαθειά, καὶ εὐχαρίστησα τὸν Κύριο ποὺ δὲν μὲ ἀξίωσε νὰ γίνω σοφὸς καθηγητής. Λοιπόν, ἐκεῖνος ὁ φτωχὸς ἄνθρωπος, ἐκεῖνος ὁ ψυχικὸς ξέρακας ποὺ περνοῦσε γιὰ σοφός, δὲν χώνευε μήτε τὰ ράσα, μήτε τὴ βυζαντινὴ εἰκονογραφία, μήτε «την βάρβαρον βυζαντινὴν μουσικήν, ἠνάλωσε δὲ τὰς δυνάμεις αὐτοῦ μέχρι τοῦ θανάτου του, μοχθήσας διὰ τὴν συγχρόνισιν τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἡμῶν τεχνῶν»! Θεὸς συχωρέστον.

Σημειώσεις
* Κ᾿ ἡ μίτρα τοῦ δεσπότη (ἡ κορόνα) εἶναι ἀπὸ τὰ πλέον ἐπιβλητικὰ καὶ θαυμαστὰ καλύμματα, μ᾿ ὅλο ποὺ εἶναι ρώσικη. Ἐνῶ ἡ τιάρα τῶν καρδιναλίων ἐκφράζει ἀλαζονεία καὶ σατανικότητα, εἶναι καὶ κακοῦ γούστου κατασκεύασμα.

** Κάποιος πολύξερος καὶ σπουδασμένος καὶ ποὺ γνωρίζει καλὰ τὰ ἐκκλησιαστικὰ πράγματα, μοῦ ἔλεγε πὼς ἀπὸ τὸν καιρὸ ποὺ ἱερωμένοι μας βγάλανε τὰ ράσα, πλήθηνε ἡ κακοήθεια τοῦ κλήρου σὲ κείνη τὴ χώρα ποὺ κατοικοῦσε.

ΑΠΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ

Ιωάννης Τάτσης, Οι Οικουμενιστές εκδηλώνουν την υποτέλειά τους στον Πάπα

Οι Οικουμενιστές εκδηλώνουν την υποτέλειά τους στον Πάπα

του Ιωάννη Τάτση, Θεολόγου

Τέλος Ιουνίου και επί τη ευκαιρία του εορτασμού της μνήμης των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στο Βατικανό αφίχθη αντιπροσωπεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπως προβλέπει η εθιμοτυπία που καθιέρωσαν τα τελευταία χρόνια Λατίνοι και Οικουμενιστές. Κατά την επίσημη συνάντηση της πατριαρχικής αντιπροσωπείας με τον Πάπα ο επικεφαλής της, Μητροπολίτης Γαλλίας Εμμανουήλ υποκλίθηκε και ασπάστηκε τη δεξιά του Πάπα. Ομοίως στην παπική «λειτουργία» την επόμενη ημέρα ο βοηθός επίσκοπος Σινώπης Αθηναγόρας, μέλος και αυτός της πατριαρχικής αντιπροσωπείας, ασπάστηκε τη δεξιά του Πάπα, όπως φαίνεται σε φωτογραφία που δημοσίευσε το ιστολόγιο “Ακτίνες”.

Απροκάλυπτα πλέον οι Οικουμενιστές εκδηλώνουν την αφοσίωση και υποταγή τους στον Πάπα…Δεν αντιλαμβάνονται ότι με υποκλίσεις και χειροφιλήματα παρέχουν πλήρη εκκλησιαστική αναγνώριση στον Πάπα; Δεν κατανοούν ότι ο Πάπας τους έχει πλέον, μεταφορικά και κυριολεκτικά, του χεριού του; Και επιτέλους, τι γυρεύουν ορθόδοξοι επίσκοποι σε παπική «λειτουργία»; Αναγνωρίζουν ως έγκυρη τη Λειτουργία που τελεί ο Πάπας; Αν ναι, γιατί δεν κοινωνούν μαζί του από το ίδιο Ποτήριο; Αν όχι, ποια σημασία έχει η παρουσία τους σε μυστήριο που τελείται από αιρετικούς, παρά τις απαγορευτικές προβλέψεις των ιερών Κανόνων;

Σε κάθε περίπτωση, τόσο ο Πάπας και οι Λατίνοι όσο και οι Οικουμενιστές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι οι μεταξύ τους αλληλοαναγνωρίσεις δεν γίνονται αποδεκτές ούτε επικυρώνονται από τον πιστό ορθόδοξο κλήρο και λαό που είναι τα μέλη του σώματος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η υποτέλεια των Οικουμενιστών στον Πάπα δεν είναι υποτέλεια των Ορθοδόξων σε αυτόν. Οι Ορθόδοξοι στο πρόσωπο του Πάπα διακρίνουμε μόνο έναν διαστρεβλωτή της Πίστης, που την αλλοιώνει πρωτίστως με την παναίρεση του filioque, έναν εγωιστή αιρετικό που απαιτεί για την αφεντιά του πρωτείο και αλάθητο, τον μεγαλύτερο αιρετικό ηγέτη της εποχής μας, τον αρχηγό της κακοδοξίας του Παπισμού. Οι ψευτοαγάπες των Οικουμενιστών δεν μπορούν να υπερκεράσουν το μέγεθος της πλάνης και της αποστασίας των Λατίνων από την Αλήθεια που μας αποκάλυψε ο Κύριος και μας κληροδότησαν οι Απόστολοι, οι Σύνοδοι και οι Πατέρες.

ΠΩΣ ΞΕΚΙΝΗΣΕ Η ΔΙΑΣΠΑΣΙΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ (33ο ΜΕΡΟΣ)

«Το Εκκλησιαστικόν Ημερολόγιον ως κριτήριον της Ορθοδοξίας»

(ΣΤ΄ ΜΕΡΟΣ)

ΔΙΑ ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ

Η μεταβολή τού Εκκλησιαστικού ημερολογίου εκτός τού ότι στερείται πανορθοδόξου κύρους, ως μή γενομένη δι’ οικουμενικής Συνόδου, στερείται καί τού Εκκλησιαστικού κύρους τού θρόνου τού Οικουμενικού Πατριαρχείου, διότι αύτη δεν έγένετο ύφ’ όλης τής Ιεραρχίας συνερχομένης εις Σύνοδον καί εν Άγίω πνεύματι αποφαινομένης κατά τά θέσμια τής Όρθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας. Διό καί τήν εύθύνην τής καινοτομίας ταύτης απέναντι των λοιπών ορθοδόξων Εκκλησιών τών ισταμένων επί τού εδάφους τών 7 Οικουμενικών Συνόδων υπέχει ουχί τό Οικουμενικόν Πατριαρχείον, τό άκαθαίρετον τούτο πύργωμα καί ή στάθμη τής ορθοδοξίας, άλλ η δωδεκαμελής Σύνοδος προσωπικώς, ως υπερβάσα τά όρια τής δικαιοδοσίας Αυτής. Το ότι δέ κατόπιν οί Ίεράρχαι τού Οικουμενικού θρόνου, ευρεθέντες πρό τετελεσμένου γεγονότος έδέχθησαν τήν Έκκλησιαστικήν ταύτην μεταβολήν κατ οικονομίαν διά τήν χαλεπότητα τών καιρών ους διήρχετο ό οικουμενικός θρόνος καί ύπό ύποφύλαξιν, όπως έν ευκαιρία συνερχόμενοι εις Σύνοδον ύπό τήν προεδρίαν τού Πατριάρχου, άσκήσωσι τόν έλεγχον καί διατυπώσωσιν εγκύρως τήν έπί τού ζητήματος τούτου γνώμην των, τούτο δέν δύναται νά προσδώση κύρος Έκκλησιαστικόν εις τήν άντικανονικήν τής Ιεράς Συνόδου πράξιν.
Παρασιωπώ δ’ ότι τινές τών Αρχιερέων τού θρόνου, έν οίς ό Τραπεζούντος Χρύσανθος, ό Θεσσαλονίκης Γεννάδιος, ό Κασσανδρείας Ειρηναίος, ό Ίωαννίνων Σπυρίδων, ό Δρυϊνουπόλεως Βασίλειος, καί ό ‘Ελευθερουπόλεως Σωφρόνιος ίσως καί άλλοι, γράψαντες αυθορμήτως έφέστησαν τήν προσοχήν τής Συνόδου έπί τού σοβαρού τούτου ζητήματος, ου η μονομερής καί αντικανονική λύσις θά είχε δυσάρεστους συνεπείας διά τήν είρήνην της καθόλου Εκκλησίας.
Τούτων πάντων ένεκα λίαν ευλόγως καί δικαίως ως εξωδίκως έπληροφορήθημεν καί ό Σέρβιος Μητροπολίτης ό Σεβασμιώτατος ‘Αχριδών Νικόλαος κατά τάς ανεπισήμους συζητήσεις κατά τήν προσύνοδον τού Αγίου ΄Ορους διά τήν ήμερολογιακήν ταύτην καινοτομίαν, κατέστησε υπευθύνους ουχί τό Οικουμενικόν Πατριαρχείον τό προαιώνιον τούτο «Αλκαρ τής ορθοδοξίας καί τήν Έλληνικήν Έκκλησίαν, αλλά τόν Πατριάρχην Μελέτιον Μεταξάκην καί τόν Άρχιεπίσκοπον Αθηνών Χρυσόστομον Παπαδόπουλον.
Ήμεϊς δέ κατά δεύτερον λόγον καί ύπό ελαφρυντικός περιστάσεις θεωρούμεν συνυπεύθυνους καί τάς παραπεισθείσας ύπό τού Μακαριωτάτου Συνόδους τόσω τού Οικουμενικού Πατριαρχείου, όσω καί τής Αυτοκεφάλου Εκκλησίας τής Ελλάδος προσωπικώς, αίτινες ώφειλον νά μή παραπεισθώσι…
Διό καί ήμείς προβάντες εις τήν άποκήρυξιν τού Μακαριωτάτου καί τών Συνοδικών Αρχιερέων, έκηρύξαμεν τούτους Σχισματικούς ως πρόσωπα καί όχι ώς εκπροσώπους τής εννοίας τής Εκκλησίας. Καί τούτο έπράξαμεν δικαίως καί καθ’ ίεράν όφειλήν, ίνα προασπίσωμεν τήν Όρθοδοξίαν τού Οικουμενικού Πατριαρχείου καί τής Ελληνικής Εκκλησίας έξ ενδεχομένου φόβου καί κινδύνου νά άποδοθή εις Αύτάς ή ευθύνη τού Εκκλησιαστικού τούτου πραξικοπήματος καί νά κηρυχθώσιν Αύται έν μελλούση Οικουμενική Συνόδω Σχισματικαί ύπό τών λοιπών Όρθοδόξων Εκκλησιών, τών έχομένων στερρώς τού Όρθοδόξου εορτολογίου.
Τόν φόβον τούτον τού μέλλοντος Σχίσματος εκφράζει καί εις εκ των διαπρεπών Ιεραρχών τού Οικουμενικού Πατριαρχείου, ό Κασσανδρείας Ειρηναιος εις έν έκτυπωθέν σοβαρόν καί άξιον μελέτης υπόμνημα του προς τήν Ίεραρχίαν τής Ελλάδος λέγων τά έξης έν σελίδι εικοστή όγδόη. «Ή Ανατολική Όρθόδοξος Εκκλησία διά τής τελευταίας Αυτής προς τόν Άγγλικανισμόν ροπής., διά τής καταπροδώσεως τού ένδοξου περικαλλεστάτου καί σεβαστού Αυτής παρελθόντος καί των προτεσταντινισμού όζουσών καί άκράτητον προς τά σαρκικά ροπή προδιδουσών προσφάτων καινοτομιών αυτής, κινδυνεύει νά άποκηρυχθή ώς Σχισματική ύπό τών Σλαυικών ιδία όρθοδόξων Εκκλησιών».
΄Αν δέ αί Έκκλησίαι, αί μείνασαι πισταί εις τό πάτριον καί όρθόδοξον έορτολόγιον δέν άπεκήρυξαν άχρι τούδε ώς Σχισματικάς τάς άποδειχθείσας τό Δυτικόν έορτολόγιον διά τάς ακίνητους έορτάς, τούτο οφείλεται εις περιστάσεις καιρικάς μή έπιτρεπούσης ώς καί προηγουμένως είπομεν τήν συγκρότησιν Οικουμενικής Συνόδου…..
Νύν προβαίνομεν εις τό νά άποδείξωμεν ότι τό Εκκλησιαστικόν ήμερολόγιον έχει άμεσον μέν σχέσιν μέ τάς παραδόσεις καί τήν θείαν λατρείαν, έμμεσον δέ τοιαύτην καί μέ τό Δόγμα τής μιας Αγίας, Καθολικής καί Αποστολικής Εκκλησίας καί τόν Πασχάλιον Κανόνα τής Εκκλησίας.
Έκκλησιαστικήν παράδοσιν βεβαίως άποκαλούμεν πάσαν άγραφον διδασκαλίαν ην παρελάβομεν παρά τών Πατέρων τής Εκκλησίας, ήτις διά μέσου τών αιώνων έτηρήθη ύπό πασών τών όρθοδόξων Εκκλησιών αλώβητος καί αναλλοίωτος, άποκτήσασα ούτω δύναμιν καί ισχύν νόμου έν τή συνειδήσει τών Εκκλησιών καί τών Χριστιανών. Ούτω καί ή καθιέρωσις τού Ιουλιανού ήμερολογίου έπί τή βάσει τής εαρινής ισημερίας τού οποίου συνετάχθη καί ο Πασχαλιάς Κανών ύπό τής Αης Οικουμενικής Συνόδου, ώς καί ό σεβασμός τούτου ύπό τών 7 Οικουμενικών Συνόδων καί τής αιωνοβίου πράξεως τής Εκκλησίας, απετέλεσε μίαν Έκκλησιαστικήν παράδοσιν ην έσεβάσθησαν και διετήρησαν άναλλοίωτον καθ’ όλους τους διαρρεύσαντας αιώνας άπασαι αί ορθόδοξοι Έκκλησίαι. Τούτου ένεκα ή άθέτησις καί παραβίασις του Ιουλιανού εορτολογίου είναι άθέτησις καί παραβίασις μιας Εκκλησιαστικής παραδόσεως καί επομένως υπόκεινται οί άθετούντες αυτήν εις τό ανάθεμα τής Ζης Οικουμενικής Συνόδου, ορίζουσα έν τή 8η Αυτής πράξει τά εξής: «είτις παράδοσιν έκκλησιαστικήν έγγραφον ή άγραφον άθετεί ανάθεμα» καί άλλαχού «Μή καινοτομίαν καί άφαίρεσιν ποιείσθαι τής ευσεβώς εν ημιν κεκρατηκυίας συνήθειας. Τά γάρ παραδοθέντα έν τή Καθολική Εκκλησία ούτε προσθήκην ούτε μείωσιν επιδέχεται. Μεγίστη γάρ τόν προστιθέντα ή αφαιρούνται τιμωρία δεσμοί· έπικατάρατος γάρ φησίν ός μετατίθησιν όρια Πατέρων αυτού». (Ζη Οικ. Σύνοδος πράξις 8η). Τό ημερολόγιον έχει σχέσιν καί προς τόν ύπό τής Αης Οικουμενικής Συνόδου καθιερωθέντα Πασχάλιον Κανόνα, διότι όπως ούτος συνταχθή ελήφθη ώς βάσις καθώς καί ανωτέρω ελέχθη ή ισημερία τού Ιουλιανού ημερολογίου, έφ ω καί πάσα μεταβολή τού Ιουλιανού εορτολογίου θίγει κατ ανάγκην καί τόν ένιαύσιον κύκλον τών εορτών τών Ευαγγελικών καί Αποστολικών περικοπών καί τόν καθορισμόν τών νηστειών, καί δή τής τών Αγίων Αποστόλων, ήτις ενίοτε εξαφανίζεται τελείως μέ τήν έφαρμογήν τού νέου ημερολογίου. Ό καθορισμός δέ πάντων τούτων έγένετο ύπό τών Πατέρων τής Εκκλησίας έπί τή βάσει τού Πασχαλίου Κανόνος, όστις όσω καί αν δέν θίγεται βεβαίως εις τήν έορτήν τού Πάσχα καί τών έξ» αυτού εξαρτωμένων κινητών εορτών, αίτινες εορτάζονται καί ύπό τών νεοημερολογιτών κατά τό Ίουλιανόν ήμερολόγιον, ούχ’ ήττον σαλεύεται εις αυτήν τήν βάσιν του διότι αί νεοημερολογιακαί Εκκλησίαι, εκτός του ότι αναγκάζονται νά έχωσι δυο ημερολόγια, ήτοι τό παλαιόν διά τό Πάσχα καί τάς κινητάς έορτάς, καί τό νέον διά τάς ακίνητους έορτάς, έορτάζουσι καί τό άγιον Πάσχα ουχί άπαξ τό έτος, ώς ορίζει ή Αη Οικουμενική Σύνοδος καί ό Πασχάλιος Κανών, άλλ’ άπαξ εις έν έτος και 13 ημέρας, αφού αύται γεννώσι τον Χριστόν 13 ημέρας ενωρίτερον ημών καί τόν άνιστώσι μαζί μέ ημάς. Καί ούτω μετά πάροδον αιώνων, αύξανομένης της όιαφορας των ημερών αμφοτέρων τών ημερολογίων θά έλθη καιρός, καθ΄ όν αί καινοτομήσασαι Έκκλησίαι θά έορτάζωσι συγχρόνως Χριστούγεννα καί Πάσχα.
Τό ήμερολόγιον έχει άμεσον σχέσιν καί μέ τήν θείαν λατρείαν διότι, εκτός τής συγχύσεως, ην προκαλεί ή αλλαγή τούτου εις τήν τάξιν τής θείας λατρείας και τού Τυπικού τής Εκκλησίας, διά τής καταργήσεως ιερών ύμνων καί ιερών ακολουθιών, χωρίζει τάς ορθοδόξους Εκκλησίας εις τάς ημέρας τών εορτών καί τών νηστειών καί κάμνει τινάς έξ αυτών νά συνεορτάζωσι καί νά νηστεύωσιν ουχί μετά των άλλων άλλά μετά των Δυτικών Εκκλησιών των κακοδόξων, και Αιρετικών, παρά τήν παράδοσιν τής Μιας, Αγίας, Καθολικής καί Αποστολικής Εκκλησίας καί τους Ιερούς Κανόνας (156 τής ΣΤ. Οικουμενικής καί τόν 19ον τής έν Γάγγρα), (Ν Γ Άποστολ. Κανών 52, 56 καί 79ος τής ΣΤης Οικ. 37 καί 59 τής έν Λαοδικεία 50 καί 64 τής έν Καρθαγένη). Καί μάλιστα ό 56ος τής ΣΤης Οικ. καί ό 19ος τής έν Γάγγρα ρητώς παραγγέλλουσιν έπί ποινή καθαιρέσεως αφορισμού καί αναθέματος όπως έπικρατή ή αυτή τάξις εις όλας τάς Εκκλησίας, ίνα έορτάζωσι καί νηστεύωσιν όλαι ομού τάς ιδίας ημέρας. Ιδού λοιπόν ή σχέσις τού ημερολογίου καί προς τους ιερούς Κανόνας. Τό έκκλησιαστικόν ήμερολόγιον όπερ, τό σοβαρώτατον πάντων έχει σχέσιν έμμεσον καί προς αυτό τό Δόγμα τής μιας, Αγίας, Καθολικής καί Αποστολικής Εκκλησίας συνεπεία τής μονομερούς τούτου μεταβολής.
Βεβαίως ή ένότης τού Δόγματος τούτου έγκειται κατ ούσίαν καί βάσιν εις τό ενιαίον τών Δογμάτων τής πίστεως καί τής θείας λατρείας. ‘Αλλ’ ή πίστις καί ή θεία λατρεία δέν είναι μόνον γνώσις καί θεωρία, άλλα καί βίωσις καί πράξις, καί έκδήλωσις. Δι’ ό καί, έφ’ όσον ή κατά θεωρίαν καί γνώσιν μία καί ή αυτή πίστις, καί λατρεία βιούται καί έκδηλούται ύπό τών χριστιανών ουχί κατά τόν αυτόν χρόνον καί τρόπον, άλλ’ έτεροχρόνως καί άνομοιομόρφως ή ιδιότης τού ενιαίου τού Δόγματος μεριζομένου κατά χρόνον καί τρόπον δέν διασώζεται πλέον.
Διότι πώς δύνανται λογικώς καί ορθώς νά άνήκωσιν εις μίαν καί τήν αυτήν Έκκλησίαν οι έχοντες μέν τήν αυτήν πίστιν καί τήν αυτήν θείαν λατρείαν, άλλα μή βιούντες ταύτην καί έκδηλούντες ταυτοχρόνως καί όμοιομόρφως τινών έξ αυτών έορταζόντων καί πανηγυριζόντων διανυόντων εισέτι τό στάδιον τής μετανοίας καί τής νηστείας όπως μετά 13 ημέρας έορτάσωσι τάς έορτάς ταύτας;
Ούτος ακριβώς καί ό κυριώτερος λόγος, δι’ όν οί Πατέρες τής Εκκλησίας, ώρισαν καί διά τών θείων καί ιερών Κανόνων καί έθέσπισαν όπως πάσα μεταβολή καί τροποποίησις ενός θεσμού γενικής Εκκλησιαστικής σημασίας καί εννοίας, μή γίνηται μονομερώς άλλα συγχρόνως ύφ’ όλων τών Έκκλησιών συνερχομένων εις Σύνοδον. Καί τούτο ίνα μή διασπάται ή ένότης αυτών καί ό σύνδεσμος τής ειρήνης τών Χριστιανών.
Καί τέλος τό Έκκλησιαστικόν ήμερολόγιον έχει έμμεσον σχέσιν καί μέ αυτήν τήν Χριστιανικήν ήθικήν, τόν έτερον τούτον παράγοντα τής ψυχικής σωτηρίας ημών, συνεπεία τής δημιουργούμενης διαιρέσεως τών πιστών. Διότι είς έκ τών λόγων, δι’ ους έθέσπισαν οί Αγιοι Πατέρες νά έορτάζωσι καί νά συμπροσεύχωνται οι χριστιανοί ταυτοχρόνως καί ομοθυμαδόν είναι ού μόνον ή ένίσχυσις τής πίστεως καί ή άμιλλα τού ζήλου προς τήν προσευχήν, άλλα καί ή έπίρρωσις τής ηθικής αλληλεγγύης καί τής Χριστιανικής αγάπης μεταξύ τών πιστών.
Έφ’ ω καί πάν, ό, τι επιφέρει τήν διάσπασιν τών θρησκευτικών αισθημάτων καί τήν διαφωνίαν τού εκκλησιαστικού φρονήματος αυτών περί τήν πίστιν καί τήν υείαν Λατρείαν, συνεπιφέρει κατ’ άναπόδραστον φυσικόν λόγον καί τήν διάσπασιν τής ηθικής αλληλεγγύης καί τής χριστιανικής αγάπης μεταξύ τών χριστιανών…..
Οθεν συνοψίζοντες τά ανωτέρω λέγομεν, ότι ού μόνον έδικαιούμεθα άλλα καί ύποχρεούμεθα νά κηρύξωμεν τόν Μακαριώτατον καί τους όμόφρονας τούτω Αρχιερείς ώς Σχισματικούς διά τους εξής θρησκευτικούς καί Κανονικούς λόγους:
Α) Διότι, καθιερώσαντες ούτοι έν τή όρθοδόξω θεία λατρεία τό Δυτικόν έορτολόγιον, δέν έορτάζουσι τάς δεσποτικάς καί θεομητορικάς ακινήτους εορτάς μεθ’ όλων τών Όρθοδόξων Έκκλησιών συμφώνως προς τήν γραπτήν καί άγραφον παράδοσιν τής Μίας, Αγίας, Καθολικής καί Αποστολικής Έκκλησίας.
Β) Διότι, τάς έορτάς ταύτας έορτάζουσι μετά τών αιρετικών παραβιάζοντες ούτω τόν 56ον Κανόνα τής ΣΤ’ Οικ. καί τόν 19ον τής έν Γάγγρα Συνόδου.
Γ) Διότι, επιφέρουν σύγχυσιν έν τή θεία λατρεία, καταργούντες πολλούς ιερούς ύμνους καί ιεράς ακολουθίας, καί παραβιάζοντες τό Τυπικόν τής Εκκλησίας καθ’ ο άπαντες οί ορθόδοξοι όφείλουσι μια ψυχή καί μια φωνή ταυτοχρόνως καί όμοιομόρφως νά λατρεύωσι τόν Θεόν.
Δ) Διότι, καί παρ’ όλον τόν έορτασμόν τού Πάσχα κατά τό παλαιόν ήμερολόγιον δέν άφίνουν άθικτον καί τόν ύπό τής Αης Οικουμενικής Συνόδου καθιερωθέντα Πασχάλιον Κανόνα διά τής παραβιάσεως τού ενιαυσίου κύκλου τών εορτών τού Κυριακοδρομίου καί τών ημερών τών νηστειών.
Ε) Διότι άθετούσι τους θείους καί Ιερούς Κανόνας καί τάς σεπτάς Έκκλησιαστικάς Παραδόσεις.
ΣΤ) Διότι, ούτοι καίπερ, έχοντες έν χρήσει καί τά δύο ημερολόγια, τό έν διά τάς ακίνητους, καί τό άλλο διά τάς κινητάς έορτάς, δέν έορτάζουσι τό Αγιον Πάσχα, άπαξ τού έτους, άλλ’ εις έν τό έτος καί δεκατρείς ημέρας, έορτάζοντες τά Χριστούγενα 13 ημέρας πρό ημών καί τό Πάσχα μεθ ημών. Καί ούτω παραβαίνουσιν ούτοι καί τάς διαταγάς τών Αποστολικών διακελευόντων «Δεί υμάς αδελφοί τάς ημέρας του Πάσχα ακριβώς ποιείσθαι μετά τροπήν ισημερινήν όπως μή δίς του ένιαυτού ενός παθήματος μνείαν ποιείσθαι, άλλ’ άπαξ του έτους του άπαξ αποθανόντος».
Ζ) Καί τελευταίον διότι, διασπώντες τήν ενότητα τών Έκκλησιών καί τόν σύνδεσμον τής ειρήνης καί τής αγάπης τών πιστών, παραβιάζουσιν εμμέσως καί αυτό τό Δόγμα τής Μίας, Αγίας, Καθολικής καί Αποστολικής Εκκλησίας, καί καταστρέφουσι τήν ηθικήν άλληλεγγύην καί τήν χριστιανικήν άγάπην μεταξύ των πιστών…..
Κατόπιν πάντων τούτων επαφίεται εις τήν κρίσιν τής Ελληνικής Κυβερνήσεως νά άποφανθή ποιοι έγένοντο όργανα ξένων εισηγήσεων, έάν βεβαίως υπάρχωσι τοιαύτα εν τη προκείμενη περιπτώσει…..
Διό καί ας μήν άπατάται ή Ελληνική Κυβέρνησις ύπό τών υποκριτών καί τών επιτηδείων, καί ας μή διώκη τους άμύντορας τών Εκκλησιαστικών παραδόσεων καί τών Δογμάτων της πίστεως θερμούς υπερασπιστάς, άλλά τους νεωτεριστάς καί τών Εκκλησιαστικών παραδόσεων άπεμπολητάς, Μελέτιον Μεταξάκην καί Χρυσόστομον Παπαδόπουλον, ων ό μύχιος πόθος καί σκοπός είναι νά προσεγγίσωσι πάση θυσία τήν Όρθόδοξον Έκκλησίαν μέ τάς Εκκλησίας τής Δύσεως….
Καί ήμείς αναντιρρήτως έπιθυμούμεν καί δέν άποστέργομεν, ούδ’ άπαναινόμεθα ποσώς τήν προσέγγισιν, ώς καί αυτήν τήν ένωσιν τών Εκκλησιών, τούθ’ όπερ άλλως τε καθ’ έκάστην εύχεται καί ή Ορθόδοξος ‘Εκκλησία ημών, άλλ’ ό πόθος ούτος καί ή ευχή δέν πρέπει ποτέ νά έπιδιωχθή μέ τήν θυσίαν καί τήν άπεμπόλησιν τής Ορθοδοξίας, προσχωρούσης προς τό μέρος τής κακοδοξίας, άλλα μέ τήν θυσίαν ταύτης προσχωρούσης εις τήν Ορθοδοξίαν….
Ο σκοπός των δύο τούτων μεγαλόσχημων Ελλήνων Ιεραρχών είναι ή οπωσδήποτε προσέγγισις τών δύο Έκκλησιών τής Ανατολής καί τής Δύσεως μέ τήν θυσία τών ορθοδόξων θεσμών, καί αιωνοβίων παραδόσεων, ας καθιέρωσαν οί «Αγιοι καί Θεοφόροι Πατέρες εις τάς 7 Οικουμενικάς Συνόδους….

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ